قبل از برگزاری جلسات بین المللی در هالند و پولند و معرفی پالیسی جدید ایالات متحده برای افغانستان، صاحب نظران و پالیسی سازان نظریات مختلفی دارند که چگونه با وضع در حال بدتر شدن افغانستان مقابله گردد.
درین مطلب گزارشی است از نظریات دینس کاکس، سابق سفیر ایالات متحده و همچنان کارشناس امور بین المللی در مرکز ودرو ولسن در واشنگتن.
آقای کوکس میگوید اگرچه قبل از وقت است تا در مورد مشخصات پالیسی جدید صحبت نمود، ولی طوریکه به نظر میرسد ایالات متحده میخواهد مشکل افغانستان را بشکل منطقوی بیبیند، قوای اضافی را به آن کشور اعزام نماید و همچنان در کمک های ملکی، خصوصاً برای پاکستان، بیشتر تاکید کند.
حکومت کابل در چند سال گذشته تا بلند ترین سطح گفته است که میخواهد با آنانیکه قانون اساسی افغانستان را قبول میکند، و حکومت فعلی افغانستان را حکومت مشروع میدانند و همچنان سلاح خود را به زمین گذاشته در زنده گی عادی شامل میشوند، با آنها مذاکره خواهد کرد.
از طریق برنامه تحکیم صلح به ریاست صبغت الله مجددی، رئیس مجلس سنائی افغانستان تعداد از اعضای پائین رتبه گروه های مخالف نیز درین پروسه اشتراک نمودند، ولی در مجموع این روند با انتقادات مختلفی از لحاظ کاری و سیاسی مواجه شد.
اخیراً براک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده طی یک مصاحبه در روزنامه نیویارک تایمز گفته بود که او مفکوره مصالحه و آشتی با طالبان میانه رو را مورد غور قرار داده است. دولت افغانستان نیز ازین اقدام حکومت جدید امریکا استقبال نموده است. ولی این سفیر سابق ایالات متحده از امکان مذاکره با طالبان رضایت نچندانی نشان داد.
"در مورد مفکوره مذاکره با طالبان شخصاً بدگمان هستم که آن نتیجه دهد. فکر نکنم که رهبریت طالبان به این طرح آماده باشند، ممکن است بعضی از اعضای پائین رتبه مذاکره نمایند."
او علاوه نمود که اگر به صورت مجموعی دیده شود، آنانیکه خود را متعصب میدانند امکان ندارد که در روند مذاکره با حکومت افغانستان و یا هم پیشنهاد امریکا همکار باشند.
با در نظر داشت جریانات سیاسی و بی ثباتی ها در پاکستان و همچنان گذدشته تاریخی بین افغانستان و آن همسایه، کارشناسان امور بدین باور اند که تحولات یک کشور تاثیر مستقیم و غیر مستقیم بالای کشور دومی دارد.
آقای کوکس میگوید ثبات داخلی در پاکستان و اجازه ندادن طالبان و سایر شورشی ها که از آن کشور داخل افغانستان شده با دولت آن کشور جنگ میکند، تاثیر عمده آن روابط است ولی او چنین اضافه کرد.
"ولی به اندازه که دولت پاکستان نمیتواند و یا هم نمیخواهد فعالیت های شورشیان را در نزدیک سرحد محدود بسازد، وضع در افغانستان به همان اندازه پیچیده تر میشود که این خود باعث ایجاد مشکل بزرگی میگردد."
در مورد سایر کشور های منطوقی مانند ایران، چین، روسیه و هند و نقش آنها در باثبات ساختن و یا بی ثبات ساختن افغانستان، آقای کوکس میگوید آن روابط به سیاست داخلی خود کشور ها متعلق بوده و بازهم انی کارشناس امریکایی بالای نقش پاکستان تاکید کرد.
از زمان آغاز کار در اواخر ماه جنوری سال جاری، براک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده و همچنان مامورین عالرتبه حکومت او در مورد یک مفکوره جدید صحبت نموده اند.
آنها میگویند امریکا باید در افغانستان "اهداف قابل تطبیق" را مشخص سازد و ستراتیژی حکومت رئیس جمهور بش را که ایجاد یک نظام دموکراتیک در آن کشور است، عقیده میرود که میخواهند شکل دیگری بدهد.
اگرچه روی این مفکوره تا هنوز صحبت های زیادی صورت نگرفته است، ولی اخیراً رنگین دادفر اسپنتا، وزیرخارجه افغانستان که در راس یک هیت بلند پایه افغانی به واشنگتن آمده بود، هشدار داد که انکشاف و تطبیق چنین پالیسی میتواند نتنها امنیت افغانستان و منطقه بلکه جهان را بمخاطره قرار دهد.
ولی آقای کوکس ازین نظر که مشخص و خلاصه کردن اهداف امریکا در افغانستان است، طرفداری نمود.
"فکر میکنم این درست است تا حقیقتگراه باشیم. تعین اهداف بلند که در افغانستان یک دموکراسی بی عیب بوجود آید، واقعبینانه نیست. فکر میکنم هدف تعین شده که افغانستان در امن باشد و آن کشور بتواند امنیت خود را تامین نماید، شکل واقعبینانه دارد."
رابرت گیتس وزیر دفاع ایالات متحده در آخرین جلسه سران ناتو در پولند از اعضای آن سازمان خواست تا کمک های شانرا در افغانستان بیشتر سازند.
سایر اعضا آماده گی نشان دادند که در بخش تامین امنیت انتخابات ریاست جمهوری قوای اضافی بفرستند و همچنان نظر به تقاضای گیتس، وعده نمودند تا در بخش های ملکی کمک های شانرا افزایش دهند.
در مورد برآوردن وعده ها و تزید کمک های ناتو برای بازسازی افغانستان آقای کوکس نظر دیگری دارد. او میگوید جنگ افغانستان در بین مردم کشور های اروپائی محبوبیت ندارد و ساد نیست تا رهبران آن کشور ها برای ماموریت افغانستان بیشتر از آنچه اکنون انجام میدهند، تعهد نمایند.