آمادگی‌ها و امیدواری ها برای برگزاری مراسم تحلیف رئیس جمهور آیندۀ افغانستان تا پایان ماه جاری میلادی و اشتراک او در نشست سران کشور های ناتو در اوایل سپتمبر در حالی افزایش یافته است که کارشیوۀ ابطال آرأی انتخابات تا هنوز تکمیل نشده است.
کارشناسان امور انتخاباتی می‌گویند که بازنگری و بازشماری صد در صد آرأی انتخابات به خاطر رسیدگی به اتهامات تقلب یک امر استثنایی است، و باوجود سکتگی‌ها، در صورتی که روند تسریع یابد و اختلاف نظرهای دو ستاد بیشتر نشود، روند تا پایان ماه جاری تکمیل خواهد شد.
ستفان دارنولف، کارشناس در بنیاد بین المللی سیستم های انتخاباتی به رادیو آشنا صدای امریکا گفت که در چند روز آینده هیأت کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان ابطال رسمی صندوق‌های آرأ را آغاز می‌کند و آن زمانی است که “تعهد و ارادۀ دو ستاد انتخاباتی به وعده های شان برای همکاری” به اثبات خواهد رسید.
تغییر سیستم انتخابات
فضل احمد معنوی، رئیس پیشین کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان می‌گوید که برای جلوگیری از دامنه دار شدن روند انتخابات در افغانستان، باید سیستم انتخاباتی در کل تعدیل شود. به گفتۀ آقای معنوی انتخابات باید حزبی بوده، و از روش‌های مؤفق انتخاباتی در سایر کشورها کار گرفته شود.
هر دو نامزد انتخاباتی نیز تعهد تعدیل قوانین انتخابات را کرده اند و گفته اند در صورت پیروزی، هر اقدامی را روی دست خواهند گرفت تا شفافیت در روند انتخابات افغانستان بیشتر شود و از تقلب نیز جلوگیری صورت گیرد.
اما کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان با بر شمردن چالش‌های موجود در این زمینه، سیستم کنونی را یگانه گزینۀ برای برگزاری انتخابات در افغانستان می‌داند.
نور محمد نور، سخنگوی این کمیسیون پافشاری می‌کند که تا زمان مشخص نشدن حدود و جمعیت ولایات و ولسوالی‌ها، و تشکیل دقیق شوراهای ولسوالی، هیچ سیستم دیگر انتخاباتی را نمی‌توان در افغانستان کار گرفت.
ستفان دارنولف با توافق به این طرز دید، می‌گوید که تطبیق هرنوع نظام انتخاباتی به سود افغانستان نیست زیرا به گفتۀ وی برای اثبات کارآیی این سیستم، نیاز است که چند بار در قالب آن انتخابات برگزار شود.
تغییر مسئولیت کیست؟
این کارشناس انتخاباتی می‌گوید که تعدیل قانون انتخابات و سیستم انتخاباتی افغانستان نباید توسط یک حکومت جدید صورت گیرد، بلکه کمیسیون مشخصی تشکیل شود تا پس از بررسی مکمل و دقیق پیشنهاد کند که تعدیل روند انتخاباتی به نفع افغانستان است یا نه.
به گفتۀ دارنوف "تشکیل یک کمیسیون به هدف بررسی خوبی‌های نگهداشت سیستم کنونی و منفعت دگرگونی آن کمک می‌کند. اما کمیسیون باید متشکل از تمام اقشار جامعۀ افغانستان باشد نه تصمیم یک حکومت تازه تأسیس."
ستفان دارنولف می‌گوید پیش از تغییر سیستم انتخاباتی باید گزینۀ تغییر نظام حکومتداری از ریاست جمهوری به پارلمانی بررسی شود و بالای آن توافق صورت گیرد زیرا سیستم رأی واحد غیرقابل انتقال – که اکنون در افغانستان کار گرفته می‌شود – در نظام مطلق پارلمانی موثریت زیادی ندارد.
تأخیر در اعلام نتایج نهایی و به درازا کشانده شدن روند انتخابات، اقتصاد افغانستان را ضربه زده، میزان بیکاری را بلند برده و سردرگمی‌ها را در مورد حضور قوای خارجی در آن کشور فراتر از سال ۲۰۱۴ افزایش داده است.