سازمان دیدبان حقوق بشر که مقر آن در نیویارک است، امروز گزارشی زیر نام «تعلیم و تربیت در خط اول جنگ: استفادۀ نظامی از مکاتب در ولایت بغلان افغانستان» منتشر کرد.
این گزارش در گفتگو با بیش از ۲۰ تن از مدیران مکاتب، معلمین، کارمندان اداری و نیز خانوادههایی متأثر از جنگ بغلان، تهیه شده است.
سازمان دیدبان حقوق بشر در گزارشش می‌گوید، مکاتبی که در سراسر افغانستان به طور چشمگیری در خط اول جنگها قرار میگیرند، زندگی شاگردان در این مکاتب به خطر می‌افتد.
بر اساس این گزارش، در برخی موارد، نگرانی‌های جدی وجود دارد که با استفادۀ نیروهای دولتی افغانستان از ساختمان مکاتب، این مکاتب مورد هدف حملۀ نیروی مخالف قرار بگیرد و هدف گرفتن مکاتب سبب می‌شود که شاگردان از تعلیم و تربیه باز مانند.
در بخشی از این گزارش از یک مکتب متوسطه در قریه پوستک بازار ولایت بغلان نام برده شده است که در سال ۲۰۱۰ میلادی نظامیان افغان مستقر بوده اند و از سوی طالبان هدف حمله قرار گرفته و هفت پولیس در یکی از صنف‌های از این مکتب کشته شده اند.
یکی از مسؤولان این مکتب به محققین دیدبان حقوق بشر گفته است "خون کشتهشدگان از روی دیوارهای صنف اصلاً پاک نمیشد و ما مجبور شدیم تا دیوارهای صنف را با تیغۀ تبر بتراشیم".
یک مکتب دیگر در قریۀ عمرخیل ولایت بغلان که از سوی کمیتۀ سویدن در سال ۲۰۱۵ میلادی افتتاح شد و ۳۵۰ دختر و پسر در آن درس می‌خواندند، از سوی طالبان تصرف شد و بر اساس گزارش دیدبان حقوق بشر در اوایل سال ۲۰۱۶ میلادی، نیروهای دولتی با توپ و تفنگ بالای طالبان که در داخل این مکتب جا گرفته بودند، حمله کردند که در نتیجه، طالبان از محل فرار کردند؛ ولی تعمیر مکتب کاملا ویران شده است.
گزارش به نقل از خانم پاتریشیا گوسمن، پژوهشگر ارشد سازمان دیدبان حقوق بشر می‌گوید: "روند تعلیم و تربیت اطفال افغانستان نه تنها از سوی طالبان، بلکه از طرف نیروهای امنیتی افغان نیز که در داخل مکاتب موضع میگیرند با خطر مواجه می‌شود. اطفال توسط نیروهایی که قرار است از جان آنها محافظت کنند، در معرض خطر قرار داده میشوند."
خانم گوسمن تأکید کرده است تا زمانیکه از مکاتب برای مقاصد نظامی استفاده شود و خطر حمله بر مکاتب وجود داشته باشد، دستاوردهای افغانستان در یک دهه گذشته مبنی بر بازسازی نظام آموزشی این کشور و افزایش فرصتهای تعلیمی برای دختران، در معرض خطر قرار خواهد داشت.
سازمان دیدبان حقوق بشر از دولت افغانستان به صورت جدی خواسته است که نیروهای امنیتی خود را از مکاتب بیرون کند و اقدامات فوری لازم را برای توقف روند استفاده از مکاتب برای مقاصد نظامی انجام دهد.
واکنش دولت افغانستان
در بیشتر عملیات‌ها علیه گروه طالبان نیروهای اردوی ملی سهم بیشتر دارند. وزارت دفاع افغانستان اما تصرف مؤقتی مکاتب را رد نمی‌کند.
جنرال دولت وزیری معاون سخنگوی وزارت دفاع افغانستان به صدای امریکا گفت، قبلاً نیز چنین گزارشی نشر شده بود و این وزارت در مورد آن تحقیق کرده است.
او گفت "در مناطقی که مکاتب فعال است، امنیت می‌باشد و شاگردان به مکتب می‌روند، قطعاً مورد استفادۀ نظامی قرار نگرفته است".
جنرال وزیری افزود، جاهایی که مخالفین مسلح مستقر بوده اند و نیروهای اردوی ملی عملیات داشته اند؛ ممکن مکاتب برای یک ساعت یا یکی – دو روز مورد استفاده نظامی قرار گرفته باشد؛ اما در مناطق امن، هیچگاهی از مکاتب استفادۀ نظامی نشده است.
این در حالی است که بر اساس ارقام وزارت معارف، در اواخر سال ۱۳۹۴ خورشیدی، 700 مکتب مسدود در سراسر افغانستان وجود داشت؛ ولی با شدت گرفتن جنگ در ولایات هلمند، بغلان، کندز، ننگرهار، لغمان، فاریاب، جوزجان و برخی مناطق دیگر، ممکن شمار مکاتب مسدود در حال حاضر افزایش یافته باشد.