پولیو یا فلج شل حاد کودکان یک بیماری ساری ویروسی کودکان است که سبب فلج دایمی و حتا مرگ مبتلایان می شود. درمانی برای آن وجود ندارد اما واکسین موثر و مصوون برای معافیت کودکان زیر سن پنج سال از ۱۹۵۵ میلادی به اینسو در دسترس است.
ایلین اودن از ۱۷ سال به اینسو در بخش محو پولیو در ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین المللی کار کرده است. او می گوید که افتخار ملی انگیزۀ عمده بود که سبب شد حکومت نایجریا به گسترش و انتقال این ویروس خاتمه دهد.
نایجریا در مقایسه با سایر کشورهای افریقایی، کشور بزرگ با شمار بیشتر داکتران است، اما تا هنوز هم این کشور با واقعات پولیو دست و گریبان بود. نایجریا یگانه کشور افریقایی بود که تا هنوز هم از پولیو میزبانی می کرد.
اودن می گوید که در چند سال گذشته شماری از عوامل از جمله تعهد حکومت برای پرکردن خلاها، حمایت شرکایی چون ملل متحد و سایر نهادها، سازمان های غیردولتی، جامعۀ مدنی و تمایل مردمی به حمایت از برنامۀ محو پولیو سبب شد که نایجریا از این آزمون موفق به در آید.
مهمتر از همه، رهبران دینی و متنفذان قومی همه دست به دست هم دادند تا آخرین مشکلات از میان برداشته شود و واکسین پولیو به هر کودک نایجریایی رسانده شود.
به گفتۀ اودن شماری از رهبران و متنفذان محلی نایجریا با واکسین پولیو مخالفت کرده و آن را برای کودکان زیانبار می خوانند. برخی هم می گفتند که برای رسیدگی به سایر بیماری ها باید کمک شود تا پولیو. به هرحال درک خواستهای مردم و رسیدگی به آن یک مقدار وقت گرفت.
با اینحال با اجماع همه گروه ها، پاسخ صادقانه به پرسش های آنان، کسب اعتماد اجتماعات و رسیدگی به برخی نیازمندی های اولیۀ آنان، جنبشی ایجاد شد که آخرین موانع بازدارندۀ محو پولیو را از میان برداشت.
اویوالی توموری کارشناس کمیتۀ بررسی محو پولیو و رئیس اکادمی علوم نایجریا به صدای امریکا گفت که در اکثر بخشهای افریقا مردم با زندگی روزمره در تقلا بوده و به پیمانۀ زیاد متوجه صحت شان نیستند. اما به گفتۀ وی اگر به مردم آموزش داده شود و آنان بدیل هایی را ببینند، مسلماً که تغییر می یابند، به ویژه که حکومت رهبریت درست داشته باشد.
مشکل دیگر نایجریا، پیگیری مردم کوچی و بیابان گرد بود تا همه کودکان آنان واکسین شوند، به همین سان رساندن واکسین به ساحات نا آرام شماری آن کشور مشکل دیگر بود.
تلاش جمعی
نایجریا این راه دشوار را با تلاش حکومت آن کشور، هزاران رضاکار، کمک سازمان جهانی صحت، یونیسف، مرکز کنترول و وقایۀ امراض امریکا، بنیاد بل و ملندا گیتس، سازمان بین المللی روتری و سایر سازمانها پیمود. سازمان روتری کمپاین معافیت علیه پولیو را در سال ۱۹۷۹ آغاز کرد و تا حال بیش از ۱۴۰۰ میلیون دالر را صرف تلاش های محو این بیماری کرده است.
کارول پندک رئیس برنامۀ پولیو در سازمان بین المللی روتری از طریق سکایپ به صدای امریکا گفت که اکنون یک سال عاری از پولیو برهۀ حساس زمانی برای نایجریا است. اما او تذکر داد که این آخر کار نیست بلکه به گفتۀ وی نایجریا نیاز دارد که در کنار نظارت جدی، کمپاین های با کیفیت واکسیناسیون را در چند سال آینده تطبیق کند.
ابتکار جهانی محو پولیو که یک مشارکت عامه – خصوصی است و در آن سازمان روتری نیز شرکت دارد، گزارش داده است که اکثر افراد مبتلا به ویروس پولی هیچگونه علایم بیماری را نداشته و هیچگاهی پی نمی برد که به این ویروس خطرناک مبتلا اند.
این گروه افراد پیش از آنکه خود بیمار و فلج شوند، ویروس را به هزاران نفر دیگر منتشر می سازند. از اینرو سازمان جهانی صحت حتا یک واقعۀ تایید شدۀ فلج ناشی از پولیو را به صفت واگیری این بیماری تلقی می کند.
پولیو برای مدتی در محیط زنده باقی می ماند، اما تنها میزبان آن انسان است. این ویروس از طریق تماس از یک فرد به فرد دیگر انتقال می یابد. کم از کم به شش مرتبه واکسین نیاز است تا یک کودک برای تمام عمر در برابر این بیماری وقایه شود.
یک مربی یوگا در فلیپین برای تندرستی و بهبود صحت افراد دارای معلولیت، تمرینات ویژۀ یوگا مرکب از خنده و تنفس عمیق را به آنان سفارش می کند.
با تایید قطعی محو پولیو در نایجریا، ویروس این بیماری دیگر در افریقا وجود نخواهد داشت و سازمان جهانی صحت می تواند این قاره را عاری از پولیو بخواند.
اکنون تمرکز محو پولیو به افغانستان و پاکستان معطوف می شود، تنها دو کشور جهان که واقعات فعال و تایید شدۀ پولیو دارد. اگر این دو کشور بتواند تمام کودکان را واکسین کند و دامن ویروس پولیو را برچیند، در نهایت جهان عاری از پولیو خواهد شد.
