لینک های دسترسی

Breaking News

نظری بر سیاست، اردو و موسسات استخباراتی پاکستان


پس از آنکه پاکستان در ۱۹۴۷ از هند جدا و منحيث يک کشور مستقل اعلام شد، اردو بسرعت در ميان جميع موسسات سياسي اعلام شده کسب قدرت و نفوذ کرد.

اینکشور از وظايف تعاملي بسرعت خارج شده و با حکومت های نظامی جنرال ايوب، يحي و ضيا الحق و پرويز مشرف، اين روند استحکام یافت. مثال این البته عزل قضات محکمه عالي، سرکوبي تظاهرات صلح آميز، قيد حقوق دانها و اعلام حالت اضطرار توسط جنرال پرويز مشرف، رئيس جمهور نظامی تا همين اواخر در پاکستان است.

مشرف از اثر فشار های بين المللي، نقض را که در قانون اساسي توسط خودش وارد شده بود، اصلاح کرده و خواست با لباس ملکي از انتخابات ملکي، بر پايه ديموکراسي دفاع و حمايت کند.

جنرال طلعت مسعود، مبصر سياسي پاکستان دلايل عروج قواي نظامي و ساير قواي غير ملکي در پاکستان را در چند عامل ميبيند:

«اردو در پاکستان که تازه تشکيل يافته بود، يگانه موسسه يک پارچه بود که ساختار اش را بکلي از اردوي بريتانيا به ارث برده بود. دولت جديد پاکستان، و موسسات دولتی ضعيف بودند، دستگاه اداري آن نا توان بود.

در اين بين بود که اردو پاه در ميان نهاد و در احياي مجدد حيات هزاران مهاجر و تامين امنيت شان نقش مزیدی را ايفا کرد. جنگ با هند بر کشمير عامل ديگر بود که نقش اردو را بارزتر و مهمتر ساخت.

جنرال طلعت مسعود ميگويد جنگ سرد بين دو ابر قدرت: ايالات متحده و اتحاد شوروی سابق، برای پاکستان عامل موثر ديگری بود: «

پيمان های دفاعي منطقوی «سنتو» و« سيتو» که پاکستان را وادار ساخت جانب امريکا را بگيرد و شامل آنها گردد، به اردو اهميت و حيثيت بيشتری داد. صرفنظر از مساعي براي توليد سلاح هاي ذروي که نه تنها سطح نيرو و سلطه اردو را در پاکستان بلند برد، بلکه حتي موجب تزئيد بنيه اقتصادي خاص و مستقلانه اردو در جامعه اکثر غريب پاکستان شد.

شگفت آنکه نيرو و نفوذ داخلي اردو منحيث يک ارگان مستقل در قانون اساسي پاکستان پيش بيني نشده بود، چه رسد به اينکه قدرت آن روز بروز قويتر شده برود و موسساتي که در قانون اساسي پاکستان پيش بيني گريده بود، بطور فزاينده جاي شانرا در برابر آن خالي کنند:

«اين نيروي نظامي نه تنها در قانون اساسي پاکستان پيش بيني نشده بلکه اردو با احراز ممتد قدرت که پديده بسيار نادر است، از قانون اساسي تخلف کرده است. و حتي با تصاحب قدرت عمل خيانت آميزي را مرتکب شده است؛ بخصوص هنگاميکه امروز اين امر يک عرف و تعامل شده است.»

جنرال طلعت مسعود، تحليل گير سياسي در پاکستان ميگويد نظاميان اکنون نه تنها اين را توجيه مينمایند بلکه با زياده روي هاي خود بار ديگر از خط پا برون نهادند.

ادارات استخباراتي پاکستان بخصوص اداره استخباراتي « آي اس آي » ، عناصر ديگری اند که وزنه شانرا بيش از پيش در حيات سياسي و اجتماعي پاکستان انداخته اند. و از دير زمان از آنها در مسايل مربوط به آزادي خواهي در کشمير ومبارزه عليه دهشت افگني، بيبشتر نام برده مي شود:

جنرال مسعود میگوید: « آي اس آي» که يک اداره استخباراتي درجه اول پاکستان و بيش از ديگران موظف به مراقبت از تهديدات از خارج است. این اداره بطور فزاينده به تهديدات داخلي پاکستان نيز توجه کرده و حايز نقش عمده درین رابطه میباشد.

و اما اين اداره با تاسف بعد از سالهاي ۱۹۷۰ به دست بازي و دخالت در سياسيات پاکستان پرداخت و چون اردو ي پاکستان پايه سياسي نداشت، بر « آي اس آي » وسيعاً اتکا کرد - بحديکه آی اس آی براي اردو حکم گوش و چشم را پيدا کرد. و اين در حاليکه ساير ادارات استخباراتي نيز در ساحه وسيعتر شروع بکار کردند و وظايف محوله استخباراتي خود شانرا فراموش نمودند.

تزئيد نيروي ادارات استخباراتي بخصوص « ي اس آي » بزودي باعث رقابت و برهم خوردگي همکاري در بين شان شد.

جنرال مسعود ميگويد: «بين اردو و «اي س آي» نه تنها همبستگي وجود نداشت بلکه رقابت و خصومت بين شان زیاد مشهود گشت. اردوي پاکستان که مدت ها در پاکستان به تنهائي حکمراني میکرد و حيثيت يک حزب سياسي را اختيار کرده بود، با گذشت زمان، مورد انتقاد قرار گرفت و عروج «آي اس آي » سبب شد با آن با روابط بسيار خصمانه شروع بکار کند.

سوال اين است که اين رقابت و خصومت در بين« آس آي اي» و اردو چه هنگام توقف خواهد کرد و آيا اردو حد اقل تواسته است تا حدي آن اداره مبهم را تحت کنترول درآورد.

جنرال طلعت مسعود ميگويد تا حدي اردو به اين امر موفق شده، اما نه بطور کامل و از جانب ديگر آس اس آي چه بسي قوي شده و کنترول آن هم ناممکن گشته است.

و در ارتباط به وضع جاري در پاکستان: همه از خود مي پرسند که انتخابات به تاريخ ۱۸ فبروري صورت خواهد گرفت و آيا اردو باز هم سعي خواهد کرد بنحوي در حيات سياسي پاکستان اعمال نفوذ کند.

جنرال طلعت مسعود ميگويد اگر اردوي پاکستان باز هم بخواهد به سلطه اش ادامه بدهد، اين عمل آن بر پاکستان اثرات بسيار سوء وارد خواهد کرد. و نه تنها سد راه پيشرفت ديموکراسي شده، بلکه قواعد آن را نیز نقيض خواهد نمود.

جنرال مسعود بتعويق افتادن انتخابات را امر دردناک براي حزبي مي خواند که دچار غم و اندوه زياد شده است - بخصوص هنگاميکه اين حزب يعني حزب مردم پاکستان بهوتو توام با حزب مسلم ليگ نواز شريف خوستار برگذار شدن انتخابات در سر موقع معينه بودند.

و اما در برابر اين سوال که نظاميان پاکستان باز هم سعي به ماندگار شدن در قدرت خواهند کرد، جنرال طلعت مسعود میگوید: «فکر نميکنم پاکستان ديگر آماده پذيرش سلطه اردو باشد و اردو نيز اين امر را درک کرده است. از جانب ديگر جنرال « کياني » يک رهبر بسيار معقول است و ما انتظار داريم که او توقعات ما را برآورده سازد ...»

XS
SM
MD
LG