لینک های دسترسی

Breaking News

سه بعد معمای افغانستان


امنیت، فساد اداری و ایجاد اشتغال

بعد از گذشت هشت سال از ریاست جمهوری حامد کرزی، دست آورد ها و چالش هاییکه متوجه افغانستان میباشند، شکل مختلطی دارد. ولی بعد از انتخابات اخیر ریاست جمهوری و بذل مجدد توجه جهانیان به افغانستان در نتیجۀ بعضی تغیرات، اکنون فساد اداری، انکشاف اقتصادی و وضع نابسامان امنیتی، به سه موضوع عمدۀ مبدل گردیده که مستلزم، تغیرات عمده میباشند.

گزارشات تقلب گسترده در انتخابات ریاست جمهوری و قرار گرفتن نام افغانستان در سطر دوم، لست فاسد ترین کشورها از لحاظ وجود فساد اداری، توجۀ جهان را بخود جلب نموده است. ادارۀ در حال تشکیل، آن کشور را تحت فشار شدید قرار داده است. درحالیکه محکمه و کمیسون اختصاصی بخاطر محو فساد اداری جدیداً ایجاد گردید، لیسا کُرتیس، کارشناس امور افغانستان در ادارۀ پالیسی هریتج در واشنگتن، میگوید باوجود فشار بر حامد کرزی پیشبینی موثریت اقدامات جدید، مشکل میباشد.

"بر آقای کرزی فشار وارد میشود تا به اثبات برساند که کار ها را بگونۀ متفاوتی انجام بدهد و فساد اداری را محو نماید، و فکر میکنم فرصتی دارد تا چنین کاری را انجام دهد، ولی باید منتظر ماند تا دیده شود او چگونه به پیش میرود".

کارشناسان، فساد را در افغانستان به دو نوع طبقه بندی میکنند.

سید محمد عالمی بلخی، عضو کمیسون مبارزه با فساد اداری در شورای ملی افغانستان در پهلوی ادارات دولتی، سازمان های بین المللی را نیز مقصر و به اصطلاح "شریک جرم" میداند.

آقای بلخی میگوید فساد اداری در سطوح بلند دولتی وجود داشته که څارنوالی و یا محاکم فعلی صلاحیت کنترول و پیگیری آنرا ندارند. به اساس قانون اساسی افغانستان، باید یک محکمۀ با صلاحیت تحت سرپرستی قاضی القضات ایجاد شود که توانائی محاکمه اشخاص عالی رتبه را داشته باشد

عدم کارائی موثر و محسوس حکومت کرزی نه تنها باعث انتقادات شدید داخلی و خارجی گردیده، بلکه احساسات و نظریات بدبینانۀ کارشناسان امور را نیز شدت بخشیده است.

داکتر انتونی کاردیسمن، کارشناس سیاست خارجی ایالات متحده در مرکز مطالعات استراتیژیک و بین المللی واشنگتن اخیراً در یک نشست در مورد افغانستان، با لحن تُندی از نظام و وضع آن کشور انتقاد نمود.

"خطرات فوق العاده، تهدید زیاد و فساد گستردۀ اداری موجود است، جلاب های زیادی اند که به بهترین وجهه در سکتور خصوصی (بخاطر رشد فساد و سوء استفاده ها) فعالیت مینمایند. پس اگر ما واقعبین و صادق نباشیم، همانگونه که در بخش نظامی ناکام شدیم، در بخش ملکی نیز ناکام خواهیم شد".

بخش عمدۀ دیگر که به گفتۀ کارشناسان نیاز دارد تغیر یابد و کارائی بیشتر داشته باشد، بهبود وضع امنیتی افغانستان میباشد. از زمان آغاز کار حکومت موقت تا امروز، کارشناسان میگویند به استثنای مدت کوتاهی در اوایل حکومت آقای کرزی، اوضاع به بدترین حال آن قرار دارد و مردم نیز ازین بابت فوق العاده نگران میباشند.

ریک نیلسن، کارشناس امور بین المللی در مرکز مطالعات استراتیژی واشنگتن میگوید، بخاطر بهبود وضع امنیتی افغانستان لازم است تا میان آنچه که باید دولت کابل انجام دهد و آنچه را که جامعۀ جهانی باید انجام دهد، تفاوتی قایل گردید.

او میگوید قوای بین المللی باید تربیۀ قوای امنیتی افغانستان را ادامه داده و بیشتر بر حکومات ولایتی اتکا نمایند تا ثبات تحکیم یابد. ولی در مورد سهم افغانستان در عرصۀ بهبود امنیتی، این کارشناس سیاست خارجی میگوید

"زمانیکه بر حکومت ملی اعتماد نداشته باشید، مشکل است ثبات را تحکیم نمایید. حکومت باید در سطح ولسوالی ها و ولایات همکاران با اعتباری را سراغ کند تا صلح و ثبات در سراسر کشور تامین شود".

درحالیکه به تعقیب حملات یازدهم سپتمبر، مدت طولانی از تحولات سیاسی افغانستان سپری شده، خواسته های مردم نسبت به آنچه توقع میرفت، کمتر برآورده شده است. در پهلوی مسائل امنیتی و فساد اداری، ایجاد اشتغال و فرصت های اقتصادی برای افغانستان محدود بوده است. روند سرمایه گزاری داخلی و خارجی نیز بدلیل بی امنی و وجود فساد اداری، درحال کاهش است.

کارشناسان امور بدین باور اند، باوجود اینکه نسبت به آنچه برای بازسازی افغانستان نیاز بود، منابع ناکافی مهیا گردید، ولی با آن هم پول کمک شده به بهترین وجهه آن استفاده نشده است. اکنون کمک ها باید فراتر از کابل به ولایات به مصرف رسیده و پروژه های عام المنفعه نیز باید در مناطق دور دست در سراسر افغانستان، خصوصاً ساحات آسیب پذیر، آغاز شود تا تغیرات در زندگی مردم عام از سطح پائین به بالا رونما گردد.

درحالیکه ادارۀ عاری از فساد، امنیت و ایجاد اشتغال و فرصت های اقتصادی معولاً لازم و ملزوم یکدیگر تلقی میگردند، برداشت عمومی طوری است که ظرف چند سال اخیر، افغانستان شاهد بهبودی حتی در یکی ازین ساحات نبوده است. تعداد زیاد افغان ها بدین باور اند که این سه عنصر، عامل عمدۀ نزاع روزافزون در کشور شان میباشد. از سوی دیگر گروه های مخالف نیز این خلا ها را بحیث ابزار مشروعیت جنگ خود استفاده میکنند.

مجموعۀ این چالش ها، توقعات مردم و همکاران بین المللی افغانستان و حقایقی که کشور با آن مواجه بوده، امتحان تازۀ برای رهبریت آن کشور است.

بناً پنج سال آینده برای حامد کرزی، یک فرصت تازه ولی امتحان پُرچالشی است که تنها گذشت زمان میتواند در مورد آن قضاوت نموده و نتیجۀ آنرا بیان نماید.

XS
SM
MD
LG