دومین نظرپرسی توسط نهاد غیر دولتى بنام نظارت اصالت افغانستان که در ٣٢ ولایت کشور به شیوۀ تصادفى انجام داده است ظرف دوسال اخیر فساد در افغانستان دو برابر افزایش یافته است و این فساد گسترده پیامد منفى داشته اسباب فاصله گرفتن مردم از حکومت و بالاخره زمینه تضعیف دولت را فراهم کرده است.
داکتر یما ترابى رئیس ادارۀ نظارت اصالت افغانستان روز پنجشنبه در یک نشست خبرى در کابل یافته هاى نظرپرسی خود را اعلام نموده گفت: فساد در افغانستان سومین مشکل کلان کشور بعد از ناامنى و بیکارى می باشد که با گذشت هر روز ابعاد گسترده ترى را پیدا می کند و مطابق یک تخمین محتاطانه، سالانه مبلغ یک میلیارد دالر مردم افغانستان در فساد هاى کوچک رشوت می دهند.
داکتر ترابى به ادامه گفت: ''یکى از یافته هاى عمدۀ نظرپرسی ما، این است که نظر به سال ٢٠٠٧ میلادى که اولین نظرپرسی صورت گرفته بود، پولى که مردم به حساب رشوت میپردازند دوبرابر شده است و دیگر اینکه فساد دربخشهائى مثل محاکم، خارنوالى ها، مراکز پولیس و شاروالى ها که از قبل وجود داشت، به بخشهاى دیگر مانند صحت، تعلیم و تربیه وتحصیلات عالى گسترش یافته است."
و اما صدیق الله انور، که در یک شرکت چینایى به حیث شریک کار میکند این نظرپرسی انجام شده را نهایت محتاط و محافظه کارانه دانسته میگوید که رقم ارائه شده کمتر از آنست که وى تنها در ریاست گمرک به مامورین فاسد به صورت علنى مى پردازد.
نظرپرسی انجام شده، فساد هاى کلانی را که حکام در سطح بلند انجام می دهند شامل نمى شود بلکه این نظر پرسی فقط به فسادهاى کوچک توجه دارد که مامورین حکومت در مقابل عرضه خدمات انجام میدهند.
براساس اظهارات داکتر ترابى و یافته هاى نظرپرسی، ٥٠ درصد پاسخ دهنده گان باور محکم پیدا کرده اند که فساد در تقویت طالبان کمک میکند و یک بر سوم شرکت کننده گان نظرپرسی به این عقیده اند که فساد عامل اصلى درگیری ها در سطح محلى عمدتا در موضوعات مربوط به زمین است.
نظرپرسی همچنین دریافته است که هفتاد درصد پاسخ دهنده گان به سوال نامه هاى نظرپرسی بر این باورند که فساد در افغانستان دیگر نهادینه شده، به یک پدیدۀ عام و طریقه معمول انجام دادن معامله با دولت مبدل گردیده است.
سازماندهنده گان نظرپرسی ادعا دارند این نظرپرسی که در آستانه برگزارى کنفرانس بین المللى کابل است غرض ریشه یابى مشکل افغانستان صورت گرفته است و از پالیسى سازان تقاضا دارند که با هدف حمایت از شفافیت و ترویج فرهنگ حساب دهى در دولت افغانستان به سفارشات آنها توجه نمایند.
در اعلامیۀ منتشره روز پنجشنبه نظارت اصالت افغانستان، که راجع به فساد در دسترس رسانه ها قرار گرفته است، چهار مطلب به عنوان سفارش تصریح شده است که، تصویب یک مصوبه، دسترسى به معلومات جهت اهداى حق قانونى مردم به آنها و تشویق و ترغیب مردم عادى براى سهمگیرى در مبارزه علیه فساد نکات عمده یى است که پالیسى سازان باید بدان توجه داشته باشند.
نظارت اصالت افغانستان نهادی غیردولتى است که از ماه اکتوبر ٢٠٠٥ میلادى بدینسو در عرصه مبارزه با فساد درچهارمحور تفتیش اجتماعی، معاینه خدمات عامه، بازرسى نهادهاى استخراجى، تحقیق و پالیسى فعالیت دارد.