ایالات متحده پس از تسلیح کردهای سوری برای مبارزه بر ضد گروه دولت اسلامی یا داعش، در تصادم با ترکیه قرار گرفته است؛ کشوریکه متحد ناتو بوده و مشارکت آن برای منافع ایالات متحده در شرق میانه حیاتی پنداشته میشود.
ترکیه به شدت مخالف این طرح ایالات متحده بوده و جنگجویان کرد را دهشت افگن میپندارد و انتظار میرود رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه این هفته در جریان سفر به واشنگتن بحث و گفتگو در این مورد با دونالد ترمپ رئیس جمهور ایالات متحده داشته باشد.
جاناتن شانزر، پژوهشگر در بنیاد برای دفاع از دموکراسی، میگوید که ترکیه بحث تسلیح شورشیان کرد را به مثابۀ بحران در روابط واشنگتن – انقره مینگرد.
این آزمون برای آقای ترمپ تازه است. باراک اوباما رئیس جمهور پیشین ایالات متحده در نبرد بر ضد داعش که در آن دو نیروی متضاد – ترکیه و کردها – را زیر چتر یک ائتلاف کشانده بود، نوعی توازن شکنند را برقرار کرده بود.
حمایت بیش از حد ایالات متحده از جنگجویان کرد، خطر راندن ترکیه به سمت روسیه و حتا ایجاد روحیۀ استقلال طلبی را در میان کردها در پی دارد؛ موضوعی که چندین کشور منطقه – ترکیه، سوریه، عراق و ایران - را دستخوش ناآرامی و آشوب خواهد کرد.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز روز دوشنبه، جنگجویان کرد سوریه را موثرترین نیرو بر ضد جنگجویان داعش خواند. او ضمن تایید تماس ها میان روسیه و قوای کردی گفت که مسکو به جنگجویان کرد اسلحه فراهم نخواهد کرد.
با اینحال، اولویتهای آقای ترمپ مشخص است. حکومت ایالات متحده جنگجویان کرد سوریه را تسلیح میکند تا باشد که شهر رقۀ سوریه از تصرف داعش بیرون شود.
ترکیه کردهای سوریه را متحد حزب کارگران کردستان ترکیه میپندارد. انقره، اتحادیۀ اروپایی و ایالات متحده حزب کارگران کردستان را سازمان دهشت افگن قلمداد کرده اند.
ترکیه هراس دارد که اسلحۀ فراهم شده از سوی امریکا به کردهای سوریه، مبادا در دست شورشیان جدایی طلب بیافتد که از سه دهه به اینسو با حکومت ترکیه در نبرد اند.
افزون بر حمایت واشنگتن از جنگجویان کرد سوری، استرداد فتحالله گولن، روحانی ترک مقیم امریکا که به طراحی کودتای نافرجام سال گذشته در ترکیه متهم است، بحث جنجالی دیگر میان اردوغان و ترمپ خواهد بود.
رئیس جمهور اردوغان هنگام عزیمت به سوی واشنگتن گفت "به این سفر به عنوان نقطۀ عطف جدید در روابط ترکیه و ایالات متحده مینگرم".
اما ایالات متحده نیز فهرستی از خواستها از ترکیه دارد. افزایش روحیۀ ضد امریکایی در ترکیه پس از کودتای نافرجام در آن کشور و رها نشدن اندرو برونسون، کشیش امریکایی و چند شهروند دیگر امریکایی از زندانهای ترکیه، مسایلی است که امریکا را نگران ساخته است.
از سوی دیگر تمایل آقای ترمپ به همکاری با نظامهای مستبد و از نظر انداختن کاستیهای این حکومتها در زمینۀ حقوق بشر و دموکراسی، برخی قانونگذاران امریکایی را نگران ساخته است.
پس از همه پرسی اخیر در ترکیه به خاطر افزایش صلاحیت رئیس جمهور که رهبران اروپایی و گروههای مدافع حقوق بشر از آن به عنوان حرکت ترکیه به سمت حاکمیت خود کامه انتقاد کردند، رئیس جمهور ترمپ به اردوغان تبریک عرض کرد.
جیمز فلیپس، پژوهشگر ارشد در بنیاد هریتیج، میگوید که آقای ترمپ حفاظت از منافع و علایق امنیت ملی ایالات متحده را اولویت کاری خود تعیین کرده است تا اینکه به متحدان خود لکچر دهد که به ارزشهای دموکراتیک و حقوق بشر پابند بمانند.
اما آقای اردوغان به سادگی تن به پذیرش حمایت ایالات متحده از کردها نخواهد داد. نظامیان ترک، ماه گذشته، مواضع جنگجویان کرد را در سوریه و عراق بمباردمان کرد و انقره هشدار داد که باز هم بر جنگجویان کرد سوریه یورش خواهد برد.
با اینحال از دید بارک آیدین، تحلیلگر در مرکز تحقیقاتی پالیسی کردها در واشنگتن، روند صلح میان حکومت ترکیه و مخالفان کرد یگانه راه حل این مشکلات خواهد بود.
آیدین گفت "این آغاز بسیار خوب خواهد بود".
گزارش: خبرگزاری اسوشیتدپرس