منطق نظامیان مبنی بر تضعیف شورشیان طالب قبل از آغاز مذاکرات صلح با آنها از کارافتاده و دولت افغانستان باید میکانیزمهای شفاف و فراگیر را برای پروسه صلح بکار گیرد، این مطلب را شماری از کارشناسان افغان و امریکایی در نشستی در انستیتوت صلح ایالات متحده ابراز داشتند.
حدود دو سال قبل وقتی رئیس جمهور امریکا، بارک اوباما، تصمیم فرستادن بیش از سی هزار سرباز اضافی به افغانستان را اتخاذ نمود، اجماع عمومی بر این بود که نظامیان بیشتر همانطوری که در عراق موفق بودند، در افغانستان هم خشونت را کاهش خواهند داد. اما حقایق برعکس بوده است. حملات شورشیان طالب افزایش یافته و نشانه ایی ضعف در صفوف آنها دیده نمیشود.
همیش نکسن، یک محقق انستیتوت صلح ایالات متحده، میگوید منطق نظامیان کارا نبوده است.
او می گوید که منطق نظامی بر این اصل استوار بود که شرایط را می توان تغییر داد و از آن سود جست. اما جنگ میان طرفین افزایش یافته است. حال باید دیده شود که با خروج تدریجی نیروهای خارجی اوضاع چه شکلی به خود خواهد گرفت.
نیلوفر سخی که تا چند ماه قبل رئیس بنیاد جامعه باز در کابل بود، می گوید که اساسا برنامه صلح در افغانستان مملو از تناقضات بنیادی است. او میگوید حتا پیش از ترور برهان الدین ربانی، رئیس اسبق شورای عالی صلح، مردم باورشان بر این نهاد را از دست داده بودند.
تلاش های صلح در افغانستان باید بر اصول مشروعیت، دموکراسی، عدالت و حمایت همه گانی استوار باشد در غیر آن نمیتوان بر موفقیت آن اطمینان کامل داشت.
علاوه بر عناصر ملی، نقش پاکستان در تشویق رهبران طالب به عدم خشونت بسیار مهم است. به گفته همیش نکسن، پاکستان در این راستا دو شرط اساسی دارد. که یکی نقش هند در روند سیاسی افغانستان و دیگری سایز اردوی ملی افغانستان است که به نظر پاکستان باید تهدیدی را متوجه آن کشور نسازد.
صلح در افغانستان اگر چه با چالشها و موانع زیاد مواجه است، اما ناممکن نیست. به گفته یی اندریو وایلدر، رئیس بخش مطالعات افغانستان و پاکستان انستیتوت صلح امریکا، صلح در افغانستان به نفع همگان بوده میتواند: مردم و دولت افغانستان، طالبان و کشورهای منطقه و جهان. اما پرسش کلیدی اینست که یک پروسه موفق صلح را چگونه و از کجا باید آغاز کرد؟