با نزدیک شدن زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، پرسشها در باره جانشینی حامد کرزی، رئیس جمهور افغانستان، افزایش یافته است.
در حالیکه گروه ها و شخصیت های بانفوذ افغان در تلاش تشکیل ائیتلاف های سیاسی برای تثبیت کاندیدان احتمالی استند، در واشنگتن شماری از آگاهان از احتمال بقدرت رسیدن جنگسالاران هشدار میدهند.
مایکل اوهانلون، تحلیلگر انستیتوت بروکینگز، به این باور است که از تعیین یک جنگسالار بحیث رئیس جمهور آینده افغانستان، باید جلوگیری شود. اوهانلون در نوشته یی که در روزنامه واشنگتن پست چاپ شده است، از کاندیدان احتمالی چون اشرف غنی احمدزی، داکتر عبدالله عبدالله و حنیف اتمر منحیث افراد مطلوب یاد نموده است.
اوهانلون در یک مصاحبه ویژه به رادیو آشنا گفت: "در افغانستان سیاسیون، رهبران و استعدادهای فوق العاده یی وجود دارند که برای توسعه نفوذ و کاندید شدن تلاش میورزند. اما ما میدانیم در دموکراسی و در کشوری که صاحب منابع زیادی طبیعی است، هیچ تضمینی وجود ندارد که این گونه افراد خوب به قدرت دست بیابند."
چگونه دخالتی؟
رمضان بشردوست، کاندید در انتخابات دور گذشته ریاست جمهوری افغانستان و فعلا وکیل در ولسی جرگه، میگوید که امریکا باید جهت انجام انتخابات آزاد و عادلانه در افغانستان، از هیچگونه مساعی دریغ نورزد.
"به نظر من اگر امریکا منافع ملی مالیه دهندگان خود را و عساکر خود را جستجو می کند، باید صد در صد تمام نیروهای خود ـ نظامی، سیاسی، مالی و فرهنگی - را به مصرف برساند تا مطابق به قانون اساسی افغانستان یک انتخابات شفاف، مستقل، آزاد و سری انجام شود. من معتقد استم، هرگاه ما انتخابات آزاد، شفاف، سری، عمومی و سرتاسری داشته باشیم، می تواند منافع مردم افغانستان را تامین کند و هم به نفع مالیه دهنده امریکا می باشد."
اما سردارمحمد رحیمی، سخنگوی جبهه ملی که عبدالرشید دوستم، محمد محقق و احمدضیا مسعود از رهبران آن است، با نقش قوی امریکا در روند انتخابات افغانستان مخالفت ورزید.
"طبیعتا انتخاب رئیس جمهور کشور امریست که بیشتری ازین که مربوط شود به قدرتهای بیرونی، به کشورهای بیرونی، برمی گردد به انتخاب مردم افغانستان. مسلما مردم افغانستان تلاش خواهند ورزیدند تا در انتخابات سال ٢٠١۴، فردی را که پاک و خوب باشد و بتواند مسئولیت های خود را به خوبی ایفا بکند، سر قدرت بیاورند."
رهبران جبهه ملی قبلا ادعا کرده بودند که آنها برنده انتخابات آینده ریاست جمهوری افغانستان خواهند شد.
نامزدان احتمالی
حدود دو سال تا انتخابات ریاست جمهوری باقیمانده است اما حداقل نامزدیی دو کاندید - علی احمد جلالی، وزیر پیشین داخله، و قیوم کرزی، یک برادر رئیس جمهور کرزی – او حالا سر زبانها است.
محمود کرزی، یک برادر دیگر رئیس جمهور کرزی، از نامزدی قیوم کرزی قویاً حمایت ورزیده است اما حامد کرزی، که محمود کرزی همواره از اختلافات عمیق با او حرف میزند، تا حال نه از قیوم و نه از نامزد احتمالی دیگر ابراز حمایت کرده است.
حمایت رئیس جمهور کرزی بمثابه یک برگه یی مهم برد در انتخابات تلقی میشود.
بعید بنظر میرسد که رئیس جمهور کرزی از نامزدی افرادی چون داکتر عبدالله، عبدالرشید دوستم یا حنیف اتمر پشتیبانی کند. به گمان اغلب، رئیس جمهور کرزی شاید در بین قیوم کرزی و اشرف غنی احمدزی یکی را انتخاب کند.
اشرف غنی احمدزی که هم سابقه کاری در حکومت آقای کرزی را دارد و هم از طراحان و مجریان اصلی روند انتقال دانسته میشود، در غرب بمثابه یک شخصیت سیاسی و اکادمیک محبوبیت دارد. اگر قرار شود که رئیس جمهور کرزی خواستار مشورت از غرب در انتخاب میان قیوم کرزی و اشرف غنی احمدزی بخواهد، چانس آقای غنی احمدزی شاید بیشتر باشد چون برادران کرزی در غرب از شهرت خوبی برخوردار نیستند.
نهادها یا شخصیت ها؟
مایکل اوهانلون، که در ماه می امسال با رونالد نیومن، سفیر پیشین ایالات متحده در افغانستان، به کابل رفته بود میگوید بیشتر سیاسیون افغان به او گفتند که آنها منتظر انتخاب واشنگتن در میان نامزدان احتمالی ریاست جمهوری افغانستان استند، تا یک اجماع سیاسی ایجاد شود.
این پرسش که واشنگتن بعد از حامد کرزی از کی حمایت خواهد ورزید، شاید در اذهان بیشتر افغانها خطور کند.
ایالات متحده نه تنها بزرگترین کمک دهنده مالی و نظامی به افغانستان است بلکه در روند سیاسی افغانستان هم نقش بسزای دارد. کم از کم در چند سال آینده، امریکا متعهد به پرداخت میلیاردها دالر کمک برای رشد اقتصادی و بازتوانی نظامی افغانستان است. مقامات همچنان از استقرار درازمدت حدود بیست هزار نظامی امریکایی در افغانستان حرف میزنند. اینها مواردی اند که علاقمندی امریکا را به چگونگی روند انتخابات ریاست جمهوری افغانستان جلب میکند.
اما مقامات در واشنگتن همواره تاکید میورزند که امریکا از روند دموکراتیک ونهادهای ملی حمایت میورزد، نه از افراد.