پیتر تامس، فرستاده خاص ایالات متحده برای تامین امن و ثبات در افغانستان بعد از خروج قوای اتحاد شوروی سابق از آنکشور، در مرکز مطالعات افغانستان در پوهنتون نبراسکا تدریس نموده و مطالعات زیادی در مورد افغانستان انجام داده است.
وهاب هادی در ارتباط به تحولات و انکشافات بعد از تهاجم قوای ائتلاف برهبری ایالات متحده در افغانستان در اکتوبر ۲۰۰۱ و تجارب و درس هائی که از آن اداره رئیس جمهور اوباما محتملاً استفاده خواهد کرد، با آقای تامسن مصاحبه ای نموده که فشرده آن اینک تقدیم می گردد.
پیتر تامسن معتقد است بعد از تهاجم قوای ائتلاف برهبری ایالات متحده آنچه لازم بود در افغانستان صورت گیرد، در طرح و تطبیق یک ستراتیژی مقتضی با پالیسی و مشی های سازگار بود.
"از همان آغاز یازده سپتامبر ۲۰۰۱ لازم بود به افغانستان که ۲۳ سال جنگ و نزاع دیده، کمک بعمل آید. و همچنان باید بخاطر میداشت که حلقه خارجی کشور هائیکه افغانستان را حلقه کرده اند، دلیل عمده منازعه، آشوب و عدم ثبات ممتد آن کشور بوده است."
پیتر تامسن میگوید، تهاجم قوای اتحاد شوری سابق به افغانستان هیچ انگیزه برای مردم افغانستان نداشت، جز اینکه آن کشور در سیاسیات جنگ سرد بر افغانستان، سلطه جوید و به اصطلاح گامی را از ایالات متحده برباید.
پاکستان همسایه دیگر افغانستان، تحت زعامت میرزا اسلم بیگ و حمید گل مشی را که ضیا الحق برای کسب عمق ستراتیژیک بمقابل هند در افغانستان طرح کرد، بشدت در پیش گرفتند. و با کمک حکومت های دست نشانده حکمتیار و بعد طالبان، این مرام آنها در افغانستان باید تضمین میشد و باید در پایان کار، هیچگاه افغانستان قادر نمی شد دوباره ظهور کند. در این راستا اردوی افغانستان باید تار و مار میگردید و برای پاکستان هرگز خطری را ایجاد نمی کرد.
"طالبان در پاکستان توسط پاکستانی ها خلق شدند، هر چند این امر را پاکستان اکثر تکذیب میکند . ISI با دو حزب مذهبی سیاسی پیشگام، جمعیت علمای اسلامی و جمعیت اسلامی، هککاری میکند"
و اما در ارتباط به تهاجم قوای ائتلاف به رهبری ایالات متحده و اهمیت و تاثیری که این عمل ایالات متحده باید برای افغانستان میداشت، پیتر تامس میگوید:
"فکر می کنم مداخله و تهاجم توسط امریکائیان و جامعه بین المللی یک فرصت برای با ثبات سازی و ایجاد مجدد چهار چوب موسسات دولتی درآن کشور بوده است که طی چند دهه جنگ کاملاً تخریب و ویران شده بود."
پتر تامسن مدعی است که طی هفت سال اخیر در همه این ساحات پیشرفت های بعمل آمده است اما این پیشرفت ها نا برابر و ناهمگون بوده است که از مهمترین عوامل آن دو چیز است:
اشتباهات جامعه بین المللی و اشتباهات و فروگذاشت های حکومت افغانستان.
در عرصه بین المللی سخن را نخست متوجه ایالات متحده کرده میگوید: "انسان باید از فهم و ادراک از تاریخ افغانها و فرهنگ افغانها شروع کند. افغانستاان - کشور با افتخار و با غرور با احساس قوی ملیت طلبی که قدامت آن به صد ها سال قبل می رسد."
او بعد سماجت پاکستان را در تعقیب مشی های دیرینه آن در افغانستان ملامت میخواند.
ولی پیتر تامسن خوشبین است که در پایان این هفت سال، ایالات متحده اکنون کاملاً درک نموده است که وضع در داخل پاکستان ازچه قرار است.
از جانب دیگر، بسیاری از پاکستانی ها، شخص زرداری رئیس جمهور انتخاب شده و اداره امنیت ملی او و جنرال های فعلی و متقاعد پاکستانی همه بدین عقیده شده اند که پلان ایجاد یک عمق ستراتیژیک در افغانستان یک خواب و خیال است.
عنصر سومی امیدوار کننده دیگر، انتخابات قریب الوقوع ریاست جمهوری در افغانستان است که به گفته وی به مردم اجازه میدهد آینده و رهبری سیاسی خود را تعین کنند.