چگونگی مراقبت از سوختگی

سوختگی عبارت از وارد شدن یک صدمه به جلد یا انساج بدن است که به گونۀ ابتدایی در اثر معروض شدن به حرارت یا مواجه شدن با تشعشعات، برق، اسطحکاک و یا تماس با مواد کیمیاوی به وجود می آید.

سوختگی های ناشی از حرارت زمانی به وقوع می پیوندد که برخی یا تمام حجرات جلد یا سایر انساج با مایعات داغ، جامدات داغ و یا شعلۀ آتش تخریب شود.

ابعاد این مشکل

سوختگی ها یکی از مشکلات صحت عامه در جهان است که سالانه سبب مرگ 195 هزار نفر می شود. مرگ و میر ناشی از این حالت بیشتر در کشور هایی با سطح درآمد پایین و متوسط بروز می کند. حدود نصف واقعات سوختگی در مناطق جنوب شرق آسیا به ثبت رسیده است.

در شماری از کشور هایی با سطح درآمد بلند مرگ و میر ناشی از سوختگی رو به کاهش نهاده است. شمار مرگ و میر کودکان ناشی از واقعات سوختگی در کشور هایی با سطح درآمد پایین و متوسط هفت برابر کشور های ثروتمند است.

سوختگی های غیر مهلک یکی از عوامل عمدۀ مرگ و میر است که در این میان بستری شدن دراز مدت در شفاخانه، سوء شکل و معلولیت شامل است که در اغلب موارد با رد شدن و عدم پذیرش افراد در اجتماع توأم است.

کیها در معرض خطر اند؟

جنس: زن ها نسبت به مرد ها به گونۀ متکرر از سوختگی رنج می برند. بر اساس گزارش سازمان جهانی صحت، زنان در جنوب شرق آسیا بیشتر از هر بخش دیگر جهان به سوختگی معروض می شوند. واقعات سوختگی در جنوب شرق آسیا که افغانستان نیز در آن شامل است 27 در صد واقعات سوختگی را در سطح جهان تشکیل می دهند. دلیل ازدیاد واقعات سوختگی در میان زن ها تماس آنها با آتش در هنگام پخت و پز غذا می باشد.

سن: کودکان به گونۀ ویژه در کنار زنان از ناحیۀ سوختگی آسیب پذیر اند. سوختگی یکی از پنج سبب معمول زخم های غیر مهلک کودکان است که مراقبت نادرست و بدرفتاری با آنان در این زمره شامل می باشد.

فکتور های اجتماعی - اقتصادی

افراد ساکن در کشور هایی با سطح درآمد پایین و متوسط در مقایسه با ساکنین کشور هایی با عاید بلند، در معرض خطر بیشتر سوختگی قرار دارند. یکی از عوامل دیگر سوختگی به ویژه در افغانستان فشار های اجتماعی، عدم دسترسی زنان به حقوق شان و خشونت های خانوادگی علیه آنها می باشد. سازمان جهانی صحت عوامل عمدۀ دیگر را نیز چنین دسته بندی می کند.

• مشاغلی که در آن افراد با آتش بیشتر معروض باشند

• فقر، ازدحام و نبود تدابیر مناسب ایمنی

• گماشتن دختران نارس و نوجوان برای امور منزل چون پخت و پز و مراقبت از کودکان شیرخوار و خورد سن

• حالات و مشکلات صحی به شمول صرع (مِرگی)، بیماری های اعصاب محیطی و معلولیت های فزیکی و عقلی

• سوء استفاده از الکول و دود کردن سگرت

• دسترسی ساده به مواد کیمیاوی سوزنده برای حملات به ویژه خشونت هایی که در آن از تیزاب استفاده می شود

• تدابیر ناکافی ایمنی در استفاده از مواد نفتی، گاز و برق

پیشگیری

سوختگی ها قابل پیشگیری است. شماری از کشور های پیشرفته با اتخاذ ستراتیژی های پیشگیرانه و بهبود مراقبت از افراد متاثر از سوختگی، پیشرفت های چشمگیری در این زمینه داشته اند. شماری از این اقدامات قرار ذیل اند:

• ارتقای آگاهی عامه

• انکشاف و تطبیق پالیسی های کارآ

• شرح دشواری ها و شناسایی عوامل خطرزاء

• تعیین اولویت های پژوهشی

• روی دست گرفتن برنامه های جلوگیری از سوختگی

• بهبود مراقبت از بیماران مبتلا به سوختگی

• تقویت ظرفیت ها برای تطبیق نکات یاد شده

کمک های اولیه

چه باید کرد!

• عامل سوزنده را با برطرف کردن لباس ها متوقف ساخته و سوختگی ها شسته شود؛

• آب سرد به گونۀ مقطع یی بالای ساحۀ سوختگی جاری شود تا درجۀ حرارت ساحه را به تدریج کاهش دهد

• اگر تمام لباس های فرد مشتعل شده باشد باید با پیچاندن بیمار به دور کمپل یا انداختن آب یا سایر مایعات خاموش کنندۀ آتش، شعله ها خاموش ساخته شود

• در سوختگی های کیمیاوی، مواد سوزندۀ کیمیاوی باید برطرف یا با انداختن آب بالای ساحه، رقیق ساخته شود

• بیماران مبتلا به سوختگی باید در یک پارچۀ پاک پیچانده شده و به نزدیک ترین مرکز طبی انتقال داده شوند

چه نباید کرد!

• تا زمانیکه افراد کمک کننده از مصوونیت خود مطمین نباشند هرگز نباید به کمک های اولیه اقدام کنند (جریان برق قطع شود، دستکش پوشیده شود، وغیره)

• بالای زخم کریم دندان، روغن و پارچه های ناپاک گذاشته نشود

• هرگز بالای سوختگی یخ گذاشته نشود، زیرا سبب عمیق شدن زخم می شود

• از سرد ساختن دوامدار زخم سوختگی با آب پرهیز شود، زیرا اینکار سبب پایین شدن درجه حرارت بدن خواهد شد

• تا زمانیکه کارمندان طبی بالای زخم دوای ضد مکروب را تطبیق نکرده اند از پیچاندن سوختگی با دستمال یا پارچه های ناپاک خود داری شود.