سازمان دیدبان حقوق بشر با نشر یک گزارش جدید گفته است که با تشدید فشارهای طالبان بر زنان، دختران، خبرنگاران و دیگر گروههای قومی و مذهبی در افغانستان، نقض حقوق بشری در سال گذشتۀ میلادی در این کشور به شدت بدتر شده است.
این سازمان ناوقت روز پنجشنبه ۱۶ جنوری (۲۷ جدی) گزارش سالانۀ خود را در مورد وضعیت حقوق بشری در نزدیک به ۱۰۰ کشور به شمول افغانستان منتشر کرد.
نقض حقوق بشری
دیدبان حقوق بشر گفته است که طالبان در جریان سال گذشتۀ میلادی، فرمانها و قوانین جدیدی را توشیح و اجرایی کردند که این اقدامات منجر به تشدید محدودیتها بر زنان و دختران در افغانستان شده است.
در این گزارش آمده است: "طالبان قانون جدیدی را اعلام کردند که بر اساس آن، زنان از سفر یا استفاده از حملونقل عمومی بدون همراهی محرم مرد منع میشوند و همچنین از آنها خواسته شده در اماکن عمومی آواز نخوانند یا صدای آنها از خانه بیرون نرود."
طالبان در بیشتر از سه سال گذشته، محدودیتهای شدید و سرکوبگرانه را بر زنان وضع کرده، آنان را از آموزش به سویۀ بالاتر از مکتب ابتداییه و کار در سازمانهای حکومتی و غیرحکومتی، سفر بدون محرم شرعی مرد، رفتن به پارکها، حمامها و کلبهای ورزشی منع کرده اند، اقدامی که ملل متحد آنرا "آپارتاید جنسیتی" عنوان کرده است.
در این گزارش آمده است که افراد طالبان در برخی از ولایات زنان و دخترانی را که پوشش مورد نظر این گروه را رعایت نکردند، بازداشت و زندانی کرده اند. دیدبان حقوق بشر با استناد بر گزارش کارشناسان سازمان ملل متحد گفته که برخی از زنان که توسط طالبان بازداشت شدهاند، روزها بدون ارتباط با بیرون نگهداری شده و همچنان آنان مورد "خشونت فزیکی، تهدید و ارعاب" قرار گرفته اند.
وزارت عدلیهٔ حکومت طالبان، به تاریخ ۲۱ اگست (۳۱ اسد) با نشر اعلامیهای گفت که هبتالله آخندزاده، رهبر این گروه، قانون امر به معروف و نهی از منکر را توشیح کرده و اکنون در سراسر افغانستان نافذ است. در بخشی از قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان، احکام مربوط به حجاب زنان گنجانیده شده و تذکر داده شده است که "ستر تمام بدن زن لازمی و پنهان کردن روی زن به سبب ترس از فتنه ضروری است."
همچنان در ماده ۱۳ این قانون، شنیدن صدای زنان، حتا نعت و تلاوت، به طور کلی منع شده و گفته شده است که صدای بلند زنان "عورت" تلقی شده است.
این سازمان همچنان به بازداشت خبرنگاران و منتقدان حکومت طالبان اشاره کرده و اضافه کرده این افراد در زندانهای طالبان مورد شکنجه قرار گرفته اند. در گزارش همچنان آمده است که طالبان در ماه سپتمبر ۲۰۲۴ نشر برنامههای سیاسی را از طریق تلویزیونها ممنوع کرده اند.
دیدبان حقوق بشر همچنان گفته است که طالبان با وارد کردن فشار بر رسانهها، هرگونه انتقاد از حکومت این گروه را محدود ساخته اند.
بحران اقتصادی و بشری
سازمان دیدبان حقوق بشر گفته است که بحران بشری و اقتصادی در افغانستان نسبت به هر زمان دیگر تشدید یافته و در حال حاضر، بیش از نیمی از جمعیت افغانستان در سال ۲۰۲۴ به کمکهای بشردوستانه نیاز داشتند.
به گفتۀ این سازمان، در این سال ۱۲.۴ میلیون نفر با ناامنی غذایی و ۲.۹ میلیون نفر دیگر با گرسنگی اضطراری روبرو بودند.
در گزارش آمده است: "تا ماه نومبر، برنامه پاسخگویی و نیازمندیهای بشردوستانۀ سازمان ملل متحد تنها، 31 درصد از بودجۀ مورد نیاز را دریافت کرده بود و شماری از برنامههای بشردوستانه دیگر به دلیل کمبود منابع مالی بسته شدند. از دست دادن کمکهای خارجی به سیستم مراقبتهای صحی افغانستان به شدت آسیب رسانیده است."
بر بنیاد این گزارش، تشدید بحران بشری و اقتصادی بر اقشار مختلف به شمول زنان و افراد دارای معلولیت تاثیر منفی گذاشته و به دلیل کمکهای معدود در سال گذشتۀ میلادی، رسیدگی به معلولان در بخش، توانبخشی فزیکی و حمایت صحت روانی آنان از بین رفته است.
حملات بر غیرنظامیان
سازمان دیدبان حقوق بشر افغانستان گفته است که در جریان سال ۲۰۲۴ میلادی، شاخۀ خراسان داعش مسوولیت حملات مرگباری را در برخی از ولایات به عهده گرفت که در اثر آن دهها غیرنظامی کشته و زخمی شدند.
این سازمان به حملۀ افراد مسلح در ولایت دایکندی اشاره که کرده که این رویداد به تاریخ ۱۲ سپتمبر سال گذشته اتفاق افتاد و در اثر آن، کم از کم ۱۴ نفر که تمامی آنان هزاره و از مسلمانان اهل تشیع بودند، کشته شدند.
در گزارش همچنان آمده است که داعش در ماه سپتمبر ۲۰۲۴ مسولیت یک حملۀ انتحاری در کابل را به عهده گرفت که در نتیجۀ آن، ۲۱ نفر در عقب دروازه ادارۀ سارنوالی حکومت طالبان کشته شدند که به گفتۀ این سازمان، اکثر قربانیان غیرنظامیان بودند.
همچنان در این گزارش آمده است که در نتیجۀ یک حملۀ مرگبار که به تاریخ ششم جنوری سال گذشته در دشتبرچی از مربوطات غرب کابل به وقوع پیوست، پنج غیرنظامی جان باخته و ۲۰ نفر دیگر زخمی شدند.
تاکید بر وارد کردن فشار بر طالبان
فرشته عباسی، پژوهشگر افغانستان در سازمان دیدبان حقوق بشر از جامعۀ جهانی خواسته است که برای جلوگیری از افزایش نقض حقوق بشری توسط طالبان، باید بر این گروه فشارهای بیشتر وارد شود.
عباسی گفته است که طالبان با گذشت سه سال، نه تنها که دست از سرکوب حقوق و آزادیها در افغانستان نبرداشتند، بلکه آنرا به گونۀ بیسابقه تشدید کرده اند.
او افزوده است: "دولتها باید بر طالبان فشار آورند تا به نقض حقوق زنان و دختران پایان دهند و همزمان به ایجاد یک مکانیسم پاسخگویی جامع سازمان ملل متحد کمک فوری کنند."
دیدبان حقوق بشر همچنان از جامعۀ جهانی به ویژه کشورهای کمککنندۀ بشری به افغانستان خواست است که باید کمکهایی را به شهروندان این کشور ارایه دهنده هدف آن رسیدگی به نیازمندترین افراد و ایجاد راهحلهای پایدار برای بحران اقتصادی افغانستان باشد.
طالبان تا کنون دربارۀ این گزارش دیدبان حقوق بشر ابراز نظر نکرده اند، اما پیش از این، سخنگویان حکومت این گروه، گزارشهای مشابه نهادهای بینالمللی به شمول سازمان ملل متحد در مورد نقض حقوق بشری را رد کرده و آنرا بیاساس خوانده بودند.
گروه