همه پرسی که از سوی روسیه همآهنگ شده است در مناطق اشغالی اوکراین روز جمعه ۲۳ سپتمبر (اول میزان) آغاز شد؛ همه پرسی که از رای دهندگان مناطق اشغال شده می پرسد که آیا آنان خواهان پیوستن مناطق‌شان با روسیه استند یا خیر.
بر اساس گزارش ها، این همه پرسی در مناطق لوهانسک، دونتسک و بخش‌های از زاپوریژیا و خرسون آغاز شد، مناطق که هفت ماه پیش به کنترول نیروهای روسیه افتادند.
کشور‌های غربی ضمن محکوم کردن این همه پرسی گفته اند که روسیه تلاش می کند تا ضمیمه کردن مناطق اشغالی در اوکراین را توجیه کند.
سازمان همکاری امنیتی اروپا گفته است که این همه پرسی غیر قانونی است.
این سازمان با نشر اعلامیه‌ای گفته است که "هر گونه انتخابات و همه پرسی در قلمرو اوکراین فقط می تواند توسط مقام‌های مشروع با رعایت قوانین ملی و معیارهای بین المللی اعلام و راه اندازی شود." در این اعلامیه همچنین گفته شده است که "بنا بر این، همه پرسی پلان شده، غیر قانونی است."
همه پرسی روز جمعه پس از آن راه اندازی شد که ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، اعلام کرد که قصد دارد تا ۳۰۰ هزار قوای بیشتر را به منظور "عملیات ویژهٔ نظامی" در اوکراین فراخواند.
پوتین روز چهارشنبه ۲۱ سپتمبر از طریق یک سخنرانی تلویزیونی دستور بسیج نیروهای احتیاط کشورش را صادر کرد. این دستور پس از آن صادر شد که نیروهای اوکراین در عملیات‌های متقابل علیه قوای روسیه در شمال شرق آن کشور پیشروی داشتند. رییس جمهور روسیه در جریان سخنرانی تلویزیونی‌اش همچنین گفت که نیاز است تا از سرزمین و حاکمیت روسیه محافظت کند.
پوتین همچنین گفت که غرب تلاش می کند تا روسیه را "تضعیف و ویران" کند و تاکید کرد که کشورش با استفاده از "همه امکاناتی که در دسترس دارد، از روسیه و مردم آن کشور حراست خواهد کرد."
پس از دستور رییس جمهور روسیه مبنی بر بسیج قوای احتیاط، اعتراضات در جاده‌های مسکو، پایتخت روسیه و برخی دیگر شهرهای آن کشور راه اندازی شد. پولیس روسیه در جریان این اعتراضات، ۱۳۰۰ معترض را دستگیر کرد.
