دسموند توتو، فعال برابریخواه افریقای جنوبی که به دلیل فعالیت‌هایش در زمینه عدالت نژادی و حقوق دگرباشان جنسی برنده جایزه صلح نوبل شده بود، روز یکشنبه ۲۶ دسمبر (پنجم جدی) در سن ٩٠ سالگی درگذشت.
توتو به تاریخ هفتم اکتبر سال ١٩٣١ در کلرکسدورپ واقع در غرب جوهانسبورگ، پایتخت افریقای جنوبی دیده به جهان گشود و پس از مدتی تدریس در مدارس، در سال ۱۹۵۸ به دانشکده الهیات سنت پیترز در روزتنویل رفت و سپس کشیش شد.
او در سال ۱۹۸۵ نخستین اسقف سیاه‌پوست انگلیکان جوهانسبورگ و در سال ۱۹۸۶ نخستین اسقف اعظم سیاه‌پوست شهر کیپ‌تاون شد.
آقای توتو در دوره اپارتاید، یکی از فعالان خستگی‌ناپذیر و مسالمت‌جوی طرفدار سرنگونی آن نظام بود.
آرمان مشترک و دوستی عمیق اسقف توتو با نلسن مندیلا چنان بود که مندیلا نخستین شب آزادی پس از ٢٧ سال زندان را در محل اقامت وی گذراند. مندیلای فقید بعدها توتو را "اسقف اعظم مردم" نامید.
دسموند توتو دهه‌ها در زمینۀ برابری جنسی و جنسیتی فعال بود و اقدام به نصب کشیش‌های زن و تبلیغ و پشتیبانی از کشیش‌های همجنس‌گرا می‌کرد.
وی در سال ٢٠١٣ و به هنگام راه‌اندازی کارزاری برای حمایت از حقوق دگرباشان جنسی و جامعه رنگین‌کمانی در شهر کیپ‌تاون گفت: "من یک خدای همجنسگراهراس را نمی‌پرستم...از رفتن به یک بهشت همجنسگراهراس خودداری خواهم کرد."
آقای توتو گفته بود علاقه و اشتیاق او برای کارزار دفاع از حقوق دگرباشان جنسی کمتر از علاقه‌اش برای فعالیت علیه اپارتاید نیست. مواضع علنی این رهبر برجسته دینی در حمایت از جامعه رنگین‌کمانی، سازگاری چندانی با مواضع سایر رهبران مذهبی در قاره افریقا و نیز کلیسای انگلیکان نداشت.
واکنش رهبران جهان
براک اوباما، رییس جمهور پیشین ایالات متحده در واکنش به مرگ توتو در یک پیام تویتر با برشمردن کارنامۀ دسموند توتو در زمینۀ آزادی‌خواهی و عدالت طلبی نوشته است: "...توتو برای من و عدۀ زیادی یک مشاور، یک رفیق و یک رهنمای اخلاقی بود."
پاپ فرانسیس، رهبر مسیحیان کاتولیک جهان با نشر بیانیه‌ای به خاطر درگذشت توتو ابراز تاثر کرده و به خانواده و عزیزان وی ابراز تسلیت کرده است.
مری رابینسن، رییس جمهور پیشین ایرلند و رییس نهاد "سالمندان" که متشکل از رهبران جهان بوده و در زمینۀ صلح و حقوق بشر کار می‌کند، به خاطر مرگ توتو گفته است که "ما همه برباد شدیم". نهاد سالمندان را توتو اساس گذاشته بود.
تا زمان نوشتن این مطلب، شمار دیگر از رهبران و نهادهای جهانی به شمول بنیاد نلسن مندیلا، بوریس جانسن صدر اعظم بریتانیا، امانویل مکرون رییس جمهور فرانسه، نرندرا مودی صدر اعظم هند، دالای لاما رهبر معنوی بوداییان تبت، اوهرو کنیاتا رییس جمهور کینیا، ملکه الیزابت دوم، چارلس میشل رییس شورای اروپا و برخی دیگر از رهبران جهان مراتب تاسف خود را نسبت به درگذشت دسموند توتو ابراز داشته‌اند.