مذاکرات مستقیم مقام‌های ملکی اسراییل و لبنان روی میکانیزم آتش‌بس

مقام‌های ارشد ملکی لبنان و اسراییل برای نخستین ‌بار پس از چند دهه، طی نشستی در مورد چگونگی نظارت برآتش ‌بس گفت‌گو کردند.

این نشست که در مقر نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد در نقوره – در جنوب لبنان، صورت گرفت، به گفته منابع دپلوماتیک، بدون فشار واشنگتن و نقش مورگان اورتگاس، فرستادۀ ویژۀ ایالات متحده برای لبنان، شکل گرفته نمی‌توانست.

این دیدار در خلال آتش ‌بسی انجام شد که در ماه نومبر ۲۰۲۴ با میانجی‌‌گری امریکا و چند قدرت دیگر میان اسراییل و حزب‌الله برقرار شد.

این آتش ‌بس طرزالعمل برای "اجرای توقف مخاصمات" را تعریف کرده که در آن نمایندگان امریکا، فرانسه، اسراییل، لبنان و نیروهای سازمان ملل متحد بر اجرای تعهدات، نظارت می‌کنند.

بر اساس توافق، حزب‌الله متعهد به خروج از جنوب لبنان و اسراییل متعهد به عقب‌ نشینی از بخش عمده مواضع مرزی شد، اما اجرای ناقص این تعهدات به تداوم حملات و تنش مرزی انجامیده است.

در نشست اخیر نقوره، هیات اسراییل به سرپرستی اری رسنیک، معاون رییس شورای امنیت ملی در امور سیاست خارجی، و هیات لبنانی به ریاست سیمون کرم، سفیر پیشین لبنان در واشنگتن، حضور داشتند.

مورگان اورتگاس نیز ریاست هیات امریکایی را بر عهده داشت.

دفتر صدراعظم اسراییل این نشست را "تلاش مقدماتی جهت ایجاد پایه‌‌ای برای روابط و همکاری اقتصادی" با لبنان توصیف کرد و مدعی شد که دو طرف توافق کرده‌اند نظریاتی را برای همکاری اقتصادی تدوین کنند.

در مقابل، نواف سلام، صدراعظم لبنان، هرگونه بحث درباره عادی‌سازی روابط را رد کرد و تأکید ورزید که بیروت همچنان به طرح صلح عربی ۲۰۰۲ پابند است؛ طرحی که هرگونه عادی‌سازی روابط با اسراییل را مشروط به تشکیل کشور مستقل فلسطین می‌ کند.

حکومت لبنان به این نظر است که نشست نقوره در سطح گفت‌گوهای امنیتی و فنی باقی می‌ ماند، نه مقدمه ‌ای برای عادی‌سازی روابط سیاسی.

ایالات متحده در این روند چند هدف را دنبال می ‌کند: حفظ آتش ‌بس در جبهه شمالی، محدود کردن نفوذ ایران از طریق فشار بر حزب‌الله، و گشودن تدریجی مسیر تماس مستقیم میان دو کشور.

گفته می‌ شود در گفت‌گوهای نقوره، اسراییل بر " ضرورت خلع سلاح حزب‌الله، مستقل از هرگونه همکاری اقتصادی" تأکید کرده، در حالی که واشنگتن بر رویکرد مرحله ‌ای و پیوند هرگام در محدود کردن توان نظامی حزب‌الله با خروج کامل اسراییل از مواضع باقی ‌مانده و توقف حملات پافشاری دارد.

با وجود طرح‌های مختلف برای خروج تدریجی نیروهای اسراییلی در برابر کاهش ظرفیت نظامی حزب‌الله، برخی مقام های اسراییل نسبت به امکان "خلع سلاحِ توافقی" بدبین‌ استند و از حفظ گزینه عملیات گسترده نظامی سخن می ‌گویند.

در نتیجه، نشست نقوره بیش از آن که "مذاکرات صلح" باشد، ابزار مدیریت بحران و به دست آوردن فرصت بیشتر برای دپلوماسی است؛ تلاشی میان تهدید تشدید تنش از سوی اسراییل و فشار امریکا برای راه ‌حل گام‌ به ‌گام.

در لبنان، افکار عمومی و جریان‌های نزدیک به حزب ‌الله نسبت به هرگونه اقدام عادی سازی، حساس ‌است و حکومت بار دیگر تاکید کرده که هر مسیر احتمالی برای عادی‌ سازی روابط، منوط به حل مسله فلسطین در چارچوب طرح صلح عربی است.