در ولایت پکتیکا در جنوب شرق افغانستان، بخاطر رسوم و عنعنات محل و ممانعت مردان خانواده ها، زنان نمی تواننداز خدمات لازم صحی بر خور دارشوند که در بعضی حالات، موجب مرگ ومیر مادران میشود.
ران موریو و سمیع یوسفزی، از ادارۀ خبری ملل متحد (ایرین) گزارشی در مورد وضع صحی زنان در ولایت پکتیکا تهیه نموده اند.
ادارۀ خبری ایرین ملل متحد در آغاز گزارش از شهرانۀ ولایت پکتیکا از پیر گل، یکی از باشندگان ولایت نقل قول میکند که گفته است: "حتی اگر خانمم هم بمیرد، من او را نزد داکتر مرد نخواهم برد، زیرا چنین کار، خلاف عنعنۀ ماست."
در ولایت پکتیکا که حتی یک داکتر زن نهم موجود نیست، طرز تفکر پیرگل، طرز تفکر همگان است. نفوس زنان در آن ولایت بیش از ۱۸۰ هزار تخمین شده است.
ننگیالی، معاون ادارۀ صحت عامۀ ولایت پکتیکا به نمایندۀ ایرین گفته است که این یک مشکل بسیار جدیست. وی علاوه کرد که در تمام آن ولایت، صرف چند نرس زن و قابله موجود است.
وزارت صحت عامه به کمک سازمانهای خیریه تعداد قابله ها را در افغانستان از ۴۰۰ در سال ۲۰۰۱ به ۲۵۰۰ در سال ۲۰۰۸ رسانیده است، اما هنوز هم این تعداد، تعداد کافی نیستند.
یونسیف، صندوق وجهی اطفال ملل متحد، در گزارش سالانه ۲۰۰۹ در مورد وضع اطفال در جهان گفته است که برای بیش از ۹۰ فیصد زنان حامله در افغانستان تخمینا، ۴هزار و۵۴۶ قابله ضرورت است.
یونسف میگوید، افغانستان بعد از کشور (نیژر) دومین وفیات زنان را در وقت حمل در جهان دارد، و هر زن حاملۀ افغان به خطرات یک اعشاریه هشت فیصد عوارض ناشی از وضع حمل، مواجه میباشد.
دسترسی محدود به خدمات صحی، آگاهی اندک در بارۀ روشهای مصئون وضع حمل و کمبود کارمندان مجرب صحی، سه عامل عمدۀ مرگ و میر زنان در افغانستان است.
ادارۀ اطفال ملل متحد میگوید، همچنان عنعنات قوی و محافظه کارانۀ محلی افغانستان نیز کسب تعلیم و آگاهی زنان را در پکتیکا مانع شده است.
بنابر گزارش یونسیف، رسوم و رواج های اجتماعی باعث میشود که بسیاری زنان باید با یک مرد اهل فامیل بیرون از منزل بروند. این کار باعث شده است وسیله دسترسی زنان به خدمات صحی محدود و مقید گردد.
در گزارش ارین از قول فیض الله کاکر، معین وزارت صحت عامه تذکر داده شده است که میگوید، مامورین وزارت صحت عامه افغانستان در کابل گفته اند که آنها به گسترش خدمات اساسی صحی در سرتاسر کشور متعهد اند. اما نا امنی، بزرگترین مشکل سر راه کارمندان صحی زن میشود.
کارمندان موسسات خیریه میگویند، در مورد قابله های اماتور نیز در این گزارش تذکراتی رفته که هیچ کسی رقم قابل اعتبار وفیات اطفال و مادران حامله در ولایت پکتیکا را ندارد که این وفیات در نتیجۀ امراض و تکالیف قابل جلوگیری و قابل تداوی صورت میگیرد.
روزی خان، باشندۀ محل میگوید، وقتی کارمندان مجرب و حرفوی صحی موجود نباشد، زنان برای خدمات صحی و تدوای به قابله های اماتور و ادویۀ گیاهی متوسل میشوند که همیشه زنان سالمند در یک قریه در جریان وضع حمل موجود میباشد.
بسیاری زنان بخاطر عدم موجودیت وسایل صحی و فقدان دسترسی به انتی بیوتیک ها، از درد و رنج و عذاب و التهابات بعد از وضع حمل، هراس دارند.
زنان و دختران جوان با داشتن سایر امراض درد و ناراحتی تا وقت بهبودی طبیعی شان هیچ راه دیگری غیر از تحمل درد چارۀ ندارند.
بعضی آنها از دوا های گیاهی خانه ساخت استفاده میکنند، در حالیکه سایرین، به فروشندگان دوا های محلی مثل تریاک مراجعه کرده و از آن ها برای تسکین درد ها و ناراحتی استفاده میکنند.
در حالات بسیار وخیم و وقتیکه یک مریضی دوام میابد، آنهایی که توان مالی دارند، زن مریض را برای تداوی به کابل و یا پاکستان میبرند.