شمار قضایای خشونت به ویژه تجاوز جنسی در افغانستان به ویژه در سالهای اخیر سیر صعودی را پیموده است. به گفتۀ مقام ها و فعالان افغان خشونت ها از قبل موجود بود، اما در گذشته عوامل فرهنگی و بی اعتمادی مردم نسبت به رسانه ها مانع بازتاب آن در سطح جامعه می شد.
نجیب پیکان، فعال مدنی می گوید که خشونت و تجاوز جنسی از قبل نیز در افغانستان وجود داشته است، به باور آقای پیکان حاکمیت قانون به ویژه در شهر ها زمینۀ گزارشدهی تجاوز های جنسی را برای رسانه های بیشتر فراهم ساخته و اعتماد مردم بر رسانه ها افزایش یافته است. او می افزاید که اگر رسانه ها از مناطق روستایی و دوردست کمتر قضایای تجاوز جنسی را گزارش می دهند به این مفهوم نیست که در آنجا خشونت و تجاوز وجود ندارد.
نهاد زنان افغانستان نوین یا نوا در اکتوبر ۲۰۱۴ از افزایش ۳۰ در صدی تجاوز های جنسی در ولایت های کندز، جوزجان، هرات، بلخ، تخار و سرپل خبر داده بود. نوا در این گزارش نگاشته بود که از جنوری تا جون سال گذشتۀ میلادی ۲۴۵ قضیۀ تجاوز جنسی را بررسی کرده است که ۱۸ در صد قربانیان از سوی بستگان و اعضای خانوادۀ شان مورد تجاوز قرار گرفته بودند.
مژگان مصطفوی سرپرست وزارت امور زنان به رادیو آشنا گفت که با در نظرداشت قضایای پیهم تجاوز جنسی، چنین بر می آید که در سال ۱۳۹۳ تجاوز های جنسی افزایش یافته است. او افزود که در سال ۱۳۹۲ خورشیدی ۴۵۰۵ قضیۀ خشونت در سرتاسر افغانستان ثبت شده بود، حالانکه به گفتۀ وی تا اواسط ماه دلو سال ۱۳۹۳ خورشیدی ۵۴۰۶ قضیه به ثبت رسیده است.
سرپرست وزارت امور زنان تاکید می کند که گزارش نهایی سال ۱۳۹۳ خورشیدی در مورد خشونت تا هنوز تهیه نشده است و ارقامی که از سوی حکومت ارایه می شود اجمالی از گزارش کارکرد های چندین ارگان دولتی است که باید تا پایان سال به گونۀ یک گزارش واحد تهیه و نشر شود. او نیز می گوید که بیشتر گزارش خشونتها علیه زنان در شهر های بزرگ به ثبت می رسد که به باور وی دلیل آن شاید آگاهی و اعتماد بیشتر جمعیت شهرنشین نسبت به رسانه ها باشد.
حس دادخواهی مردم
فعالان حقوق بشر و جامعه مدنی نقش رسانه ها را در گزارشدهی موارد خشونت مثبت ارزیابی کرده و می گویند که خشونت و تجاوز از گذشته در افغانستان وجود داشت اما بنابر معاذیر فرهنگی و اجتماعی پنهان می ماند، اما به گفتۀ آنان اکنون مردم دادخواه شده اند و می خواهند مجرم به هر صورت باید مجازات شود.
پرویز کاوه مدیر مسوول روزنامه هشت صبح می گوید که یکی از عوامل افزایش گزارشدهی در مورد تجاوز های جنسی "قانون منع خشونت علیه زنان" است که زمینه را برای دادخواهی و بلند کردن صدای زنان فراهم کرده است.
با اینحال افزایش گزارش ها در مورد تجاوز جنسی برای اکثر مردم نگران کننده است. احمد نوید پویان محصل سال چهارم دانشکده اقتصاد دانشگاه بلخ می گوید که گزارش های تقریباً روزمره از تجاوز های جنسی که در برخی موارد عامل و قربانی اعضای عین خانواده استند، تاثیر ناگواری بر اعتماد و شیرازۀ خانواده ها و در نهایت اجتماع برجا می گذارد.
در تازه ترین گزارش ها، هفتۀ گذشته مقام های محلی ولایت فاریاب خبر دادند که یک کودک پنج ساله پس از تجاوز جنسی در آن ولایت سربریده شد. پیشتر از آن مقام های محلی جوزجان نیز گزارش دادند که یک زن باردار در آن ولایت توسط پنج مرد به شکل گروهی مورد تجاوز قرار گرفت. به گفتۀ مقام های ولایت جوزجان تنها در یک ماه گذشته در آن ولایت چهار مورد تجاوز جنسی به ثبت رسیده است.
قدریه ابراهیم یزدان پرست، کمیشنر کمیسون مستقل حقوق بشر افغانستان در بخش زنان می گوید که تجاوز جنسی در افغانستان نو- پیدا نیست اما به گفتۀ او در چند ماه اخیر "هولناک" شده است. خانم یزدان پرست می گوید که شکل خشونت در افغانستان در مقایسه با گذشته شدید شده و اکنون حتا کودکان بسیار خردسن مورد تجاوز جنسی قرار می گیرند.
خانم یزدان پرست این را زنگ خطر برای دولت افغانستان، کمیسون حقوق بشر و سایر نهاد های مسوول دانسته می گوید که از ثبت نشدن قضایای نقاط نا امن افغانستان نگران است.
رسالت فراتر از گزارشدهی
فعالان جامعه مدنی به این باور اند که مسوولیت رسانه ها تنها به گزارش دهی در مورد تجاوز های جنسی خلاصه نمی شود بلکه آنها باید از چگونگی بررسی قضایا نیز نظارت کنند.
نجیب پیکان با تاکید بر حفظ اخلاق خبرنگاری خاطر نشان می سازد که در حین گزارشدهی در مورد تجاوز های جنسی باید حساسیت های اجتماعی و اصول این حرفه توسط گزارشگران در نظر گرفته شود تا در آینده برای قربانی تجاوزجنسی "زندگی تلخ تر" نشود.
آقای پیکان استدلال می کند که در برخی موارد نحوۀ گزارشدهی رسانه ها در مورد خشونت، تاثیر برعکس برجاگذاشته و قضیه را به بیراهه منتهی کرده است. با اینحال به باور این فعال مدنی افغان اکثر رسانه های افغانستان با درنظرداشت اصول مسلکی اینگونه قضایا را به گونۀ تحقیقی و حرفه یی تحت پوشش قرار داده اند.
نهاد های حامی خبرنگاران می گویند که برای گزارشدهی دقیق رسانه ها، باید قانون دسترسی به اطلاعات هر چه زودتر نافذ شود. این نهاد ها می گوید که نبود این قانون، خبرنگاران را به ویژه در پوشش رویداد های تحقیقی و موضوعات حساس فرهنگی با مشکلات فراوان روبرو کرده است.
بربنیاد گزارش سالانه خبرنگاران بدون مرز، افغانستان از رهگذر آزادی بیان با شش پله صعود از جایگاه ۱۲۸ در ردۀ ۱۲۲ فهرست ۱۸۰ کشور جهان قرار گرفته است.
