وزارت خارجه ایالت متحده امریکا بر اساس این اصل که حقوق بشر جنبه جهانی دارد و تجربه حقوق بشر تجربه محلی و منطقه یی است هر سال گزارش حقوق بشر را در کشور های مختلف بر اساس تحقیقات و ضبط مدارک توسط روزنامه نگاران پژوهشگران، فعالان فرهنگی و سازمان های جامعه مدنی در ارتباط به وضعیت حقوق بشر در کشور های مختلف گزارش نشر می کند.
در گزارش حقوق بشردر این کشور ها که در یازدهم مارچ سال 2010 در باره وضعیت حقوق بشر در سال 2009منتشر شد،از افزایش موارد نقص حقوق بشر در افغانستان ابراز نگرانی شده است.
انچه از گزارش های حقوق بشردر افغانستان در سال 2009بر داشت می شود اینست که وزارت خارجه ایالت متحده امریکا وضعیت حقوق بشر در افغانستان را در 6 بخش مورد بررسی قرار داده است.
احترام به حقوق سیاسی ،فساد دولتی و شفافیت کاری،موضع دولت درقبال رسیده گی بین المللی و غیر دولتی به مواد نقض حقوق بشر و تبعیض/ مواردی است که در گزارش 22 صفحه مورد بحث قرار گرفته اند.
بر اساس این گزارش کارنامه حقوق بشر درافغانستان چندان مطلوب بنظر نمی رسد و عوامل مختلف از بهبود حقوق بشر در این کشور جلوگیری می نماید.
در این گزارش آمده است که وضعیت حقوق بشر در افغانستان نا مطلوب است.مواردی چون قتل های بدون حکم عدلی، شکنجه، شرایط نا مناسب زندادن ها، مصافیت مجازات مقامات دولتی ، محدودیت وسایل ارتباط جمعی، نبود ازادهای دینی، خشونت و تبعیض علیه زنان، محدودیت برای انانیکه دین خود را تغیرمیدهند، بدرفتاری با اقلیت ها ، تجاوز جنسی به کودکان، قاچاق انسان، نادیده گرفتن حقوق کارگران، استفاده از کودکان در نیروی جنگی و نیز در نیروی کاری، آزمون های بزرگی برای بهبود وضعیت حقوق بشر در افغانستان به شمار می آید.
در ضمن این گزارش به افزایش عملیات شورشیان طالبان ، بی کفایتی دولت افغانستان در بر قراری ثبات و امنیت و نیز گسترش خدمات عمومی خصوصا در مناطق دور افتاده، افزایش تلفات اتباع غیر نظامی توسط شورشیان و نیز حملات هوایی دولتی اشاره نموده است و نسبت به وخیم شدن وضعیت امنیتی در افغانستان ابراز نگرانی کرده است، و بدتر شدن وضعیت امنیتی را آزمون دیگری در بهبود وضعیت حقوق بشر در افغانستان دانسته است.
گزارش 2009سازمان عفو بین الملی نیز از وخیم شدن وضعیت حقوق بشر در افغانستان ابراز نگرانی نموده است.
در گزارش آمده است.
سکتور های عدلی و امنیتی افغانستان فاقد پرسونل، زیر بنا و اراده سیاسی می باشند و نمی توانند از حقوق بشر حمایت نمایند.
بناً مردم اعتماد خود را به نهاد های عدلی از دست داده اند.در گزارش سازمان عفو بین الملی امده است که در بخش رشد و ترویج حقوق بشر پیشرفت های کمی صورت گرفته است، تا هنوز در افغانستان هیچ مکانیزم موثیراداری وجود ندارد تا از نقض و تخطی حقوق بشرجلوگیری نماید.
همچنان گزارش سازمان نظارت بر حقوق بشر نیز از بدتر شدن وضعیت حقوق بشر وخشونت ذکر نموده است.
در این گزارش آمده است که عدم موجودیت سستم قضایی درست باعث نقض بیشتر حقوق بشر و نکامی دولت گردیده که که حقوق بشر را در کشور ترویج نماید.
در گزارش 2009 سازمان عفو بین الملی حقوق بشرو گزارش وزارت خارجه ایالت متحده امریکا تاکید و بررسی بیشتری بر نقض حقوق زنان و آزادی بیان شده است.
وخیم شدن حقوق بشر در افغانستان حقوق زنان و آزادی بیان را بیشتر اسیب پذیر ساخته و همچنان در گزارش سازمان عفو بین الملی آمده است که با نظر داشت حضور زنان در سیاست و کارهای اجتماعی باز هم زنان در شرایط بدی قرار دارند و بیشتر آسیب پذیر می باشند.
در این گزارش آمده است 60 تا 80 در صد ازدواج ها در افغانستان اجباری می باشد و زنان که از خشونت خانواده گی فرار می کند به جرم فرار از خانه و پامال کردن اخلاق زندانی می شوند.
این در حالیست که خیلی از سازمان های غیر دولتی و پژوهشگران درافغانستان از بهبود نسبی موارد حقوق بشر در ان کشور خوشبین هستند و متعقدند که برای بهبود در 6 مورد باید تلاش بیدریغ بعمل آید.
در برنامه های آینده جوانب وضع حقوق بشر در افغانستان را مستند بر این گزارش به بررسی خواهم گرفت.