مسوولان اداره اطلاعات وفرهنگ ولایت ننگرهار ميگويند که نبود امکانات و وضعيت ناگوار امنيتى باعث شده تا از آبدات تاريخى در ولسوالی ها که قدامت آن به بیش از دو هزار سال میرسد، نگهدارى لازم صورت نگيرد.
مقامها در شهر جلال آباد هشدار میدهند که اگر وضعیت به همین منوال ادامه پیدا کند، آبدات آن ولایت در مدت کوتاهی تخریب شده و با خاک یکسان خواهد شد.
در ولایت ننگرهار در حدود هفتاد آبده تاریخی موقعیت دارد. بیشترِ این آبدات و ساحات در ولسوالیهای دور افتاده موقعیت دارد که نگهداری از آن با امکانات اندک کاری است بسا دشوار.
این آبدات، شامل مساجد، استوپه ها، مغاره ها وحتی شهرکهای تاریخی میباشد که در حال حاضر امکان بازدید از آن نیز ممکن نیست.
مسؤولین اداره اطلاعات وفرهنگ ننگرهار همچنان می افزایند که نبود امکانات لازم مانع آگاهى از آبدات و ساحات تاريخى شده است.
محمد اسلم هده وال، مسؤول موزيم ها وآبدات تاريخى اين اداره به رادیو آشنا گفت "با وجود آنکه ننگرهار آبدات وجاهاى فراوان تاريخى دارد اما از آنها هيچگونه نگهدارى صورت نميگيرد."
آقای هده وال افزود که بيشتر آبدات تاريخى بيرون از شهر جلال اباد موقعيت دارد وبه انجا رفتن واز آن اگاهى يافتن نياز به وسايل وامکانات دارد.
آگاهان امور تاريخى وفرهنگى نيز وضعيت کنونی آبدات تاریخی و ساحات باستانی در ننگرهار را نگران کننده ميخوانند. آنان دولت را در این راستا به بی توجهی مقصر دانسته هشدار میدهند که با گذشته زمان این سرمایه تاریخی نابود خواهد شد.
محمد آصف شینواری آگاه مسایل تاریخی وفرهنگی است میگوید که بی توجهی دولت در حفظ ساحات باستانی آشکار است.
او گفت که از اثر این بی توجهی، موزیم هده که پس از موزیم ملی بزرگترین موزیم به سطح افغانستان بود، کاملاً تخریب شده و اثری از آن باقی نمانده است.
اما فرهنگیان در شرق افغانستان مدیریت ضعیف مقامات ادارۀ اطلاعات و فرهنگ را دلیل ویرانی و تخریب آبدات می خوانند.
دوست محمد دوست، یکی از فعالین فرهنگی در ولایت ننگرهار در این مورد اظهار نگرانی کرده گفت که ساحات باستانی در آن ولایت با خطر تخریب مواجه و در برخی مواقع غصب نیز شده است و این روند هنوز هم ادامه دارد. او علاوه کرده دولت باید در این خصوص هر چه زود تر دست به کار شود.
این درحالیست که گفته می شود در برخى از قراى ننگرهار استوپه ها از سوى مردم ويران شده وحتى به منظور پيدا کردن آثار تاريخى، شبانه در آن جا ها کاوش های خودسرانه نیز صورت می گیرد اما تا کنون مراجع مسؤول در این مورد اقدامی نکرده اند.
قدامت تاریخی بیشتر این آبدات به بیش از دوهزار سال میرسد،که موزیم هده، استوپه های نظرآباد وشهرک سلطانپور از جمله قدیمترین آبدات در این ولایت شمرده می شود.
