اسكاتلندى ها در يك همه پرسى تاريخى، به جدايى از بريتانيا پاسخ رد دادند.
با اين حساب، پس از گذشت بيش از ٣٠٧ سال باز هم اسكاتلند جز بريتانيا خواهد ماند.
روند همه پرسی به منظور جداشدن اسکاتلند از بریتانیا، ناوقت شام پنجشنبه به وقت اسکاتلند پایان یافت و نتایج آن در اواسط روز جمعه اعلام گردید.
قبل از اعلان نتایج نظرسنجی نشان داده بود که ۵۴ درصد سکاتلندی ها مخالف و ۴۶ درصد با طرح جدایی سکاتلند از بدنۀ بریتانیا موافقت نشان داده اند.
اما برگزاری همه پرسی در مورد استقلال اسکاتلند پرسش های را در مورد نقش حقوق بین الملل پیرامون حق تعیین سرنوشت توسط مردم و حفظ تمامیت ارضی یک کشور مطرح می کند.
حقوق بین الملل استفاده و یا تهدید به تعرض اجباری علیه تمامیت ارضی یک کشور را منع قرار داده است. اما کارشناسان می گویند که تعریف حق تعین سرنوشت به اساس حقوق بین الملل تا اندازۀ محدود به جنبش های آزادیخواهانه طی روند استعمار زدایی است.
تام گرانت، پژوهشگر در مرکز حقوق بین الملل دانشگاه کمبریج می گوید که از برخی مواد حقوق بین الملل در مورد حق تعین سرنوشت اکثراً با تجزیه طلبی ملی و جنبش های جدایی طلب برداشت درست نمی شود.
آقای گرانت می گوید "تصریح این امر مهم است که حق تعین سرنوشت در بسیاری موارد به معنی داشتن حق قانونی برای تشکیل یک کشور جدید نیست."
پروفیسور هرست هانوم، استاد حقوق بین الملل در دانشکده حقوق و دیپلوماسی بین المللی دانشگاه تفتس نیز نظر مشابه دارد.
آقای هانوم می گوید"هدف بسیاری از گروه های که ساختار تشکیلاتی کوچکتر از یک کشور دارند، اینست تا مفهوم اصلی استعمار زدایی را که ملل متحد به آن تعین سرنوشت می گوید، با مفهوم ملی گرایی و حق تعیین سرنوشت ملی که در اوایل قرن نزدهم پدید آمد، پیوند دهند."
این استاد پوهنتون حقوق به این باور است کهً اگر همچو یک گروهی از رهگذر فرهنگی و یا زبانی و یا قومی بافت مشابه دارد، "پس آن گروه حق حکومت کردن بر خود را دارد. این راهکار ویژه هیچگاهی بخش از حقوق بین الملل نبوده است."
حق سرنوشت یا خودمختاری کامل
تام گرنت می گوید که حقوق بین الملل طرز برخورد با جنبش های جدایی طلبانه در داخل یک کشور را مشخص نساخته است.
آقای گرانت گفت"حقوق بین الملل می گوید که کشور الف بدون موافقت کشور ب حق تغییر مرز های کشور ب را ندارد. اما اگر یک گروهی در داخل کشور الف در پی تغییر قوانین کشور الف بوده و بالاخره از کشور الف جدا شود، حقوق بین الملل در مورد چگونگی برخورد با همچو موضوع وضاحت ندارد."
پروفیسور هرست هانوم می گوید که روی همین دلیل است که بسیاری از کشور ها از مداخله در جنبش های جدایی طلبانه سایر کشور ها خودداری می کنند.
پروفیسور مورتیمر سیلر، استاد حقوق بین الملل از دانشکده حقوق دانشگاه بالتیمور می گوید که حق تعین سرنوشت و یا خودمختاری لزوماً به معنی استقلال کامل نیست.
آقای سیلر به صدای امریکا گفت"رویارویی بین حق تعیین سرنوشت و حفظ تمامیت ارضی فقط زمانی بوجود می آید که یک کشور بر شهروندان خود ظلم می کند. اگر یک کشور به حقوق همه شهروندان خود بدون در نظر داشت تفاوت های قومی، زبانی و یا دینی احترام قایل شود، اصلاً پرسش جدایی طلبی مطرح نمی شود."
کارشناسان می گویند که احکام حقوق بین الملل در مورد استقلال طلبی اسکاتلند صدق نمی کند. طرح همه پرسی در مورد جدا شدن اسکاتلند از بریتانیا و احترام به نتایج آن در سال ۲۰۱۲ به اساس توافق بین حکومت بریتانیا و اداره اجرایی اسکاتلند ایجاد شد.
همه پرسی مذکور روز پنجشنبه برگزار شد و انتظار می رود در جریان روز جمعه نتایج آن اعلام گردد.
گزارش: هو وی، خبرنگار صدای امریکا
ترجمه: میرویس رحمانی، واشنگتن