تازه ترین گزارش سازمان شفافیت بین المللی مستقر در برلین، دولت افغانستان را ملوث ترین دولت به فساد اداری در میان بیشتر از ۱۷۰ کشور جهان رده بندی کرده است.
گزارش سال ۲۰۱۳ این سازمان که امروز به نشر رسید، جایگاه فاسدترین دولت جهان را به افغانستان، کوریای شمالی و سومالیا اختصاص داده است. هر کدام این دولت ها این مقام را با اخذ ۸ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز، در میان ۱۷۵ دولت، تصاحب نموده است.
دنمارک، زیلاند جدید و فنلد در صدر کشورهای قرار گرفته اند که میزان فساد در آنها، از دید شهروندان، کمتر است.
سریرک پلیپت، رئیس منطقوی بخش آسیا اقیانوسیه در سازمان شفافیت بین المللی به رادیو آشنا صدای امریکا گفت "عوامل فساد اداری در بخش دولت افغانستان زیاد است که باعث شده افغانستان پایین ترین امتیاز را در شاخص فساد بدست آورد. مهم ترین عامل فساد اداری در افغانستان عدم موجودیت اراده سیاسی برای ایجاد تغییر وضعیت کنونی است."
آقای سریرک گفت که موجودیت قوانین و نهاد های ضعیف و فرهنگ مداوم فساد سبب گسترش فساد اداری در افغانستان گردیده است. او گفت شاخص درک فساد در افغانستان به اساس تحلیل و نظریات کارشناسان تهیه شده و صرف میزان فساد اداری موجود در دستگاه دولتی آن کشور را بازتاب می دهد.
رد گزارش
محمد یاسین عثمانی، عضو کمیتۀ مستقل مشترک نظارت و ارزیابی مبارزه علیه فساد اداری ومشاور رئیس جمهور افغانستان در امور تفتیش و کنترول با رد تعیین جایگاه فاسدترین دولت جهان برای افغانستان گزارش سازمان شفافیت بین المللی را برخاسته از ملاحظات سیاسی نامید.
آقای عثمانی ایجاد اداره عالی نظارت بر تطبیق استراتیژی مبارزه علیه فساد اداری و کمیتۀ مستقل مشترک نظارت و ارزیابی مبارزه علیه فساد اداری، تهیه قانون مبارزه علیه فساد اداری و صدور فرامین مشخص دراین راستا را نمایانگر موجودیت اراده قوی سیاسی حکومت افغانستان برای مبارزه با فساد اداری خواند.
مشاور رئیس جمهور افغانستان با تایید موجودیت فساد اداری در کشورش گفت که عامل ترویج فساد در افغانستان را می توان در چگونگی تطبیق قوانین و روش های مبارزه با این پدیده ریشه یابی کرد.
آقای عثمانی اما گفت "در تطبیق (این همه قوانین و فرامین) میکانیزم، روش و اصول درست و علمی وجود ندارد بناً همۀ این قوانین، فرامین و احکام بصورت درست تطبیق نمی گردد."
فساد در بیرون دولت
محمد یاسین عثمانی گفت که فساد در افغانستان محدود به ادارات دولتی نبوده و سکتور خصوصی و فعالیت های مربوط به جامعه جهانی نیز با فساد آلوده اند.
این مقام دولت افغانستان گفت گزارش های سر مفتش ایالات متحده برای بازسازی افغانستان موجودیت فساد را در کمک های ادارات بین المللی درافغانستان برملا ساخته است.
کشورها و سازمان های تمویل کننده در ۱۲ سال گذشته بیشتر از ۱۰۰ میلیارد دالر را صرف بازسازی نهادهای دولتی و انکشاف افغانستان کرده اند.
در گزارش سازمان شفافیت بین المللی میزان فساد در کمک های جامعه جهانی در افغانستان را بررسی نشده است.
واکنش مردم
آگاهان می گویند فساد یکی از ریشه های اصلی فقر در افغانستان است.
افغانستان در سال ۲۰۱۲ نیز به عنوان فاسد ترین کشور جهان در فهرست شاخص درک فساد به چشم می خورد. این بدین معنی است که از میزان فساد اداری در افغانستان نسبت به سال پیش کاسته نشده است. شماری از شهروندان افغانستان در باره موجودیت فساد در این کشور چنین ابراز نظر نمودند.
شگوفه باشنده شهر قندهار است: "با گذشت یک سال هیچ نوع کاهش را در میزان فساد اداری حس نکرده ام. می توانم بگویم که فساد اداری زیاد شده ولی کم نه."
وحیدالله باشنده مزار شریف: "با وجودیکه نهاد های مدنی در رابطه با محو فساد اداری در ولایت بلخ و در کل در افغانستان فعالیت های داشته، اما متاسفانه این فعالیت ها موثر نبوده و به نظرم در مقایسه با یک سال پیش فساد اداری بیشتر شده و ما شاهد گسترش فساد اداری در نهاد های دولتی و حتی نهاد های غیر دولتی در افغانستان بودیم."
معصومه حسن باشنده شهر هرات: "فکر می کنم تبلیغات در این راستا کمی بیشتر شده است. مثلاً در تلویزیون ها و رادیو ها از سوی وزارتخانه ها و ارگان های دولتی علیه فساد اداری تبلیغ می شود. اما بر عکس، این همه باعث افزایش فساد شده است."
رابطه فساد با بقای دولت
مبارزه جدی با فساد اداری و حسابدهی از اجراات دولت افغانستان شروط اساسی کمک های جامعه جهانی به افغانستان دانسته می شود.
مقام های ارشد دولت افغانستان همچنان بارها به شهروندان این کشور تعهد مبارزه ای بی امان با فساد اداری را داده است.
Your browser doesn’t support HTML5
اما پرسش اصلی اینست که اگر گسترش و ترویج فساد اداری در افغانستان به این منوال ادامه پیدا کند، چه پیامد های را در پی خواهد داشت؟
مشتاق نوری، آگاه مسایل سیاسی افغانستان می گوید که فساد اداری باعث ایجاد فاصله بیشتر بین مردم و نظام شده و می تواند در آینده تبدیل به یک تهدید جدی در برابر بقای نظام موجود شود.
آقای نوری گفت "اگر موضوع شفافیت واقعاً روشن ساخته نشود، اوضاع افغانستان حتی پس از انتخابات پیشرو نیز وخیم تر خواهد شد."
رئیس منطقوی بخش آسیا اقیانوسیه سازمان شفافیت بین المللی گفت که تغییر وضعیت فساد اداری در افغانستان نا ممکن نبوده و می توان فساد را در آن کشور کاهش داد. او از تفویض صلاحیت های بیشتر به نهاد های مبارزه با فساد اداری، تحکیم اراده سیاسی برای محو فساد اداری و راه اندازی برنامه های آگاهی عامه به عنوان برخی از راه های مبارزه با فساد اداری در افغانستان یاد کرد.
نظر شما در باره فساد اداری در افغانستان چیست؟ به صفحه فیسبوک رادیو آشنا صدای امریکا رفته و نظر خود را با ما در میان بگذارید. آدرس این صفحه: https://www.facebook.com/voadari?ref=br_tf