سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در گزارش تازهٔ خود اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۳ دو خبرنگار افغان حین اجرای وظیفه در افغانستان کشته شده اند.
براساس گزارش این سازمان که روز سه‌شنبه ۱۹ دسمبر (۲۸ قوس) نشر شد، این خبرنگاران شامل کم از کم ۳۸ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای اند که در سال روان میلادی در حال اجرای وظیفه در کشورهای درگیر جنگ عمدتاً در شرق میانه کشته شده اند.
سلیا مرسیر، رییس بخش جنوب آسیا در سازمان گزارشگران بدون مرز، به صدای امریکا گفت که در سال ۲۰۲۳ سه خبرنگار در افغانستان کشته شدند، نه خبرنگار توقیف شدند و ۲۱ کارمند رسانه‌ای دیگر هنوز در توقیف استند. او می گوید که سانسور اعمال شده از سوی طالبان بخشی از سرکوبی رسانه ها بوده است.
مرسیر گفت: "خبرنگاران در افغانستان مصوونیت ندارند و در بسیاری موارد تهدید و کشته شده اند، به خاطر گزارش‌دهی به زندان افگنده شده اند، مجبور به ترک شغل و کشور شان شده اند. این وضعیت باعث شده که خبرنگاران با سانسور مواجه شوند و مسایل انتقادی را پوشش ندهند. طالبان دیدگاه مخالف پالیسی شان و انتقاد را تحمل کرده نمی تواند."
لیه یی به، هماهنگ کننده برنامه آسیا در کمیته حمایت از خبرنگاران می گوید که آنچه در مورد توقیف و سرکوبی رسانه ها و خبرنگاران در افغانستان بیان می شود فقط بخش خیلی اندکی از واقعیت وضعیت خبرنگاران در آن کشور است.
او گفت: "سانسور زیادی بر رسانه ها در افغانستان اعمال شده تا آنها معلومات توقیف خبرنگاران شان را به طور علنی اعلام نکنند یا در غیر آن با عواقب آن مواجه می شوند. از این رو به خاطر سانسور، ثبت و اعلام رقم دقیق خبرنگاران توقیف شده و دربند، سخت است."
اما عبدالقدیم ویار، سرپرست کمیته مصوونیت خبرنگاران افغان در کابل می‌گوید که در سال ۲۰۲۳ شمار توقیف و زندانی کردن خبرنگاران به نسبت سال قبل آن کمتر بوده است.
او می گوید که در سال نخست حکومت طالبان به خاطر تحولات در حکومت، نظامیان و مسوولین طالبان با فعالیت رسانه ها آشنایی نداشتند و از همین رو در سال نخست میزان سرکوبی رسانه ها در مقایسه با سال جاری میلادی بیشتر بود.
سازمان گزارشگران بدون مرز در اگست ۲۰۲۳ گزارش داد که در دو سال گذشته صدها رسانه در افغانستان مسدود شده و ۸۰۰۰ خبرنگار که ۸۰ درصد شان زنان اند، کار خود را ترک کرده اند.
عزت الله سلیمی، خبرنگار افغان که به خاطر تهیه گزارش های انتقادی توسط طالبان توقیف و سپس رها شد، حال به پاکستان پناهنده شده است. او می گوید که برعلاوه سرکوبی رسانه ها، بیکاری مشکل دیگر خبرنگاران است.
با این حال ویار می‌گوید که قانون رسانه های همه گانی وجود ندارد که بر اساس آن تخطی رسانه ها تعریف شده باشد. او می گوید که با میانجیگری و پی‌گیری نهادهای حامی رسانه ها بخشی از تعریف نامعلوم تخطی رسانه ها حل شده است.
سرپرست کمیته مصوونیت خبرنگاران افغان افزود که در دیداری که با سخنگوی حکومت طالبان داشت، وعده داده شد که حکومت طالبان به زودی قانون رسانه های همگانی را توشیح خواهد کرد.
در اواسط سال جاری مقامات طالبان مسوده‌ٔ قانون جدید رسانه‌ها را به رهبر این گروه تسلیم کردند تا آنرا تصویب کند.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان، در آن وقت در مورد این قانون جدید در مصاحبه‌ای با صدای امریکا گفت که "در حدود ۷۰ درصد این [مسوده] از قانون پیشین گرفته شده" و هدف تغییرات وارده همسویی این قانون با شریعت اسلامی است.''
حکومت طالبان بارها گفته است که به فعالیت رسانه‌های آزاد در افغانستان با احترام به ارزش‌های ملی و اسلامی متعهد اند.
اما به گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز با آغاز دوباره حکومت طالبان از جمله ۵۴۷ رسانه، ۸۰ شبکۀ تلویزیونی، ۱۳۷ شبکه رادیویی و ۱۳ خبرگزاری در افغانستان از فعالیت باز مانده اند.
گروه