نظامیان امریکایی میگویند که امسال در حملات هوایی طیاره های بی پیلوت آنان تنها شورشیان کشته شده اند، اما شاهدان عینی مدعی اند که ده ها غیرنظامی نیز در این حملات تلف شده اند. همچنان، گزارش ملل متحد نیز تلفات غیرنظامیان را در اثر حملات هوایی نیروهای خارجی تایید میکند.
شاو، ظابط امریکایی و مجری پرواز طیاره های بی پیلوت در میدان هوایی کندهار، به خبرگزاری رویترز گفته است "ظاهراً مردم فکر میکنند که ما میزایلها را تصادفی و بی هدف فیر می کنیم. اما طیارههای بدون پیلوت مجهزتر از طیارههای سرنشین دار است، تا دقیقاً هدف مورد نظر آماج قرار گیرد."
اما روایت شاهدان عینی از تلفات ناشی از حملات طیارههای بی پیلوت، متفاوت از آنچه است که مجریان عملیات این طیارهها بیان میدارند.
حمید شینواری، باشندۀ ولایت ننگرهار، میگوید که پس از حملۀ طیارۀ بی پیلوت امریکایی در ماه سپتامبر بر یک خانه در روستای شان، شاهد کشته شدن افراد ملکی بوده است. ملل متحد تایید کرده است که در این رویداد کم از کم ۱۵ غیرنظامی کشته شد.
با کاهش نیروهای خارجی در افغانستان در پایان ۲۰۱۴ و اتکای بیشتر نظامیان امریکایی بر حملات هوایی توسط طیارههای بی پیلوت، این موضوع فوریت جدیدی کسب کرده است.
اهداف دقیق؟
با این همه، مجریان عملیات طیارههای بی پیلوت میگویند با روشی که آنان عملیات میکنند، تنها تندروان دولت اسلامی یا داعش، طالبان، القاعده و دیگر گروههای شورشی هدف قرار میدهند.
یکی از جنجالیترین ماموریت طیارههای بی پیلوت "حملات مهر" است که به گفتۀ مجریان، اهداف آن ناشناخته بوده و تنها بر اساس حرکات و سایر اطلاعات استخباراتی، دشمن تلقی میشوند.
دگرمن مایکل نویکی، مسوول برنامۀ عملیات طیارههای بی پیلوت قوای هوایی امریکا در اافغانستان، به خبرگزاری رویترز گفته است که بر اساس همین اطلاعات "ما میدانیم که آنان کیها اند". او گفت اگر مجریان متوجه شوند که در نزدیکی هدف، غیرنظامیان اند، میتوانند با انجام مانور خاص، میزایل را به ساحۀ غیرمسکونی هدایت کرده و انفجار دهند.
با اینکه نظامیان امریکایی دقت هدفگیری طیاره های بی پیلوت را در مقایسه با جتهای سرنشین دار، تصدیق میکنند، اکثر فعالان حقوق بشر بر آن انگشت ایراد میگذارند و میگویند که احتمال زیاد وجود دارد که غیرنظامیان قربانی آن شوند.
لیتا تایلر، پژوهشگر ارشد مبارزه با دهشت افگنی در سازمان دیدبان حقوق بشر، به رویترز گفته است "پرسش اساسی هویت اهداف نیست بلکه پرسش این است که آیا این اهداف قانونی اند؟"
عملیات پیچیده
ملل متحد در ماه اکتوبر گزارش داد که تلفات غیرنظامیان افغان در اثر عملیات سربازان افغان و خارجی در مقایسه با سال قبل افزایش یافته است که بخشی آن از حملات هوایی ناشی میشود. یک نمونۀ آن گزارش ملل متحد از حملۀ هوایی ششم اپریل امسال در پکتیکا است که در آن ۱۷ غیرنظامی کشته شد.
عین الله باشندۀ پکیتکا که شاهد این رویداد بوده است، به خبرگزاری رویترز گفت "زمانیکه به محل رسیدیم، موتر پیک اپ در آتش میسوخت...سرنشینان این موتر غیرنظامیانی بودند که برای خانوادۀ شان سودا خریده بودند".
اما مجریان طیارههای بی پیلوت به شرط افشا نشدن نام مکمل شان به خبرگزاری رویترز گفته اند که پیش از انجام حملات هوایی توسط این طیارهها، بررسی و دقت بسیار زیاد صورت میگیرد.
تورن ایریک، یکی از مجریان عملیات طیاره های بی پیلوت، گفت "منظوری حملۀ طیارۀ بی پیلوت به سطوح بسیار بسیار بلند نظامی مربوط میشود."
آقای ایریک میگوید به خاطر دقت زیاد، در ۸۵ تا ۹۰ درصد موارد آنهم به دلیل فقدان معلومات کافی در مورد هدف، درخواست حمله با طیارۀ بی پیلوت از سوی مقامهای ارشد رد میشود.
تلفات غیرنظامیان در عملیات نظامی سربازان خارجی، حساسترین موضوع در عملیات نظامی به رهبری ایالات متحده در طول ۱۵ سال اخیر در افغانستان بوده و یکی از عوامل کاهش محبوبیت حضور نیروهای خارجی در افغانستان پنداشته میشود.