لینک های دسترسی

Breaking News

فضای کار رسانه‌ای در افغانستان؛ خشونت فزاینده خبرنگاران را 'بسیار ترسانده' است


خشونت با خبرنگاران، بازداشت‌ دست اندرکاران رسانه‌ای و وضع مقررات نامشخص بر رسانه‌ها، کار خبرنگاری را در افغانستان دشوارتر کرده است.

پس از تسلط طالبان در ۱۵ اگست سال گذشته چندین روزنامه‌نگار مورد حمله قرار گرفته یا بازداشت شده‌اند، و برخی از آنان که مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌اند، می‌گویند که طالبان هیچ کاری برای پاسخگو قراردادن عاملان آن بدرفتاری‌ها انجام نداده‌اند.

کارشناسان رسانه‌ای می‌گویند که فقدان قوانین و نهادهای دولتی این مشکل را تشدید می کند.

حجت الله مجددی، معاون انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان، می‌گوید که بخشی از مشکل این است که طالبان دستورالعمل‌هایی را برای خبرنگاران صادر می‌کنند، اما "قانون رسانه ای وجود ندارد". او افزود: "من مطمین نیستم که آیا برنامه‌ای برای چنین چیزی وجود دارد یا خیر، اما ما هنوز آن را ندیده ایم. "

در روزهای نخستین تسلط طالبان، آقای مجددی عضو یک کمیته سه نفره بود که توسط طالبان برای رسیدگی به مسایل رسانه‌ای ایجاد شده بود.

مقررات سختگیرانۀ طالبان

وزارت امر به معروف و نهی از منکر، جلب و جذب و سمع شکایات گروه طالبان در ماه ستمبر و پس از آن یک سلسله مقررات جدید نشراتی را برای رسانه‌های تصویری افغانستان اعلام کرد.

بر اساس این مقررات، رسانه‌های تلویزیونی نباید فلم‌هایی را نشر کنند که "خلاف اصول شرعی و ارزش‌های افغانی" بوده و نیز نشر فلم‌های داخلی و خارجی که در آن "فرهنگ و عنعنات بیگانگان" بازتاب یافته و سبب "بد اخلاقی" در اجتماع می‌شود، منع قرار داده شده است.

طالبان همچنین دستور داده اند که برنامه‌های "طنزی و تفریحی" تلویزیون‌ها نباید به گونه‌ای تهیه شود که در آن به کسی "تحقیر و اهانت" شده باشد. همچنین نشر سریال‌هایی که در آن به "شعایر دینی یا کرامت انسانی" اهانت شده باشد، منع شده است.

وزارت امر به معروف و نهی از منکر، جلب و جذب و سمع شکایات گروه طالبان از تلویزیون‌ها خواسته است تا فلم‌ها و ویدیوهایی را نشر نکنند که در آن "عورت" مردان هویدا باشد. اما در مورد "عورت" وضاحت داده نشده است.

بر اساس مقررات جدید طالبان، مجریان زن باید حجاب اسلامی را رعایت کنند. همچنین نشر سریال‌ها و برنامه‌های تمثیلی که در آن ممثلین زن حضور داشته باشند، منع شده است، اما وضاحت داده نشده است که چرا باید زنان تمثیل نکنند.

طالبان گفته اند که رسانه‌ها باید برای گزارش‌دهی با مقامات هماهنگی کنند. اما روزنامه‌نگاران و تحلیلگران رسانه‌ای می‌گویند که طالبان نگفته‌اند که آیا قوانین رسانه‌ای که در دولت قبلی وجود داشت هنوز نافذ است یا خیر.

عبدالسبحان مصباح، معاون پیشین اتحادیه وکلای افغانستان نیز معتقد است که نبود نهادهای دولتی یکی از مشکلات است. او گفت: "یک کمیسیون نمی تواند به قضایای جنایی رسیدگی کند. قتل و ضرب و شتم خبرنگاران مواردی است که پولیس، وکلا و قضات باید با آن برخورد کنند. طالبان باید نهادهای رسمی دولتی داشته باشند. "

در تازه ترین رویداد طالبان فیصل مدرس، ادریس رحیمی و میلاد عزیزی، ژورنالستان افغان را بازداشت کردند.

این ژورنالستان که برای چینل یوتیوب موسوم به "دوست‌داران کابل" (Kabul Lovers) کار می‌کنند،‌ به تاریخ ششم جنوری ۲۰۲۲ میلادی همراه با رشاد عزیزی، برادر میلادی عزیزی، توسط طالبان توقیف شدند.

این سه ژورنالست اخیراً اعتراضات مردم را در ولایت پنجشیر زیر پوشش قرار دادند، ولایتی که جنگجویان طالبان یک غیرنظامی را کشتند. معترضان به شدت از رفتار طالبان و کشتن غیرنظامیان در آن ولایت انتقاد کردند و ویدیویی که چینل دوست‌داران کابل آن را در یوتیوب نشر کرد، بیش از ۱۰۰ هزار بیننده را به خود جلب کرد و رسانه‌های بین‌المللی از جمله بی‌بی‌سی نیز آنرا گزارش دادند.

اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان در مصاحبه با صدای امریکا گفت که یک گروهی "به نام خبرنگار" به پنجشیر رفتند و بدون تحقیق غوغا برپا کردند و علیه نظام شعار دادند. آقای مجاهد گفت که این خبرنگاران بخاطر "تنبیه" بازداشت شدند.

پیش از این نیز چندین خبرنگاردر کابل و سایر ولایات بازداشت و لت و کوب شده بودند.

آقای مجددی گفت که خشونت علیه خبرنگاران پس از تسلط طالبان افزایش یافته و تاکنون هیچ تحقیقاتی انجام نشده و عاملان هیچ یک از قضایا به دست عدالت سپرده نشده اند.

یک خبرنگار دیگر که از ترس انتقام‌جویی نخواست نامش در این گزارش ذکر شود گفت که ارعاب و زندانی شدن آنها را نگران کرده است. او گفت: "کار کردن به عنوان یک خبرنگار تحت حاکمیت طالبان غیرممکن شده است. "

این روزنامه نگار که حدود ۱۵ سال با رسانه های داخلی و بین المللی کار کرده، گفت که خبرنگاران در پوسته‌های بازرسی متوقف و بازرسی می‌شوند و به گفتۀ وی یافتن افرادی که مایل به صحبت باشند سخت‌تر می‌شود.

این ژورنالست افزود: "هر وقت برای گزارش می‌رویم، بارها از ما می‌پرسند کجا بودی؟ از کجا استی؟ کجا میروی؟ برای چه کسی کار می‌کنید؟"

او در ادامهٔ سخنان‌اش گفت"هرجا ترس وجود دارد. همه می ترسند. مردم عادی نمی خواهند با ما صحبت کنند. کارشناسان تهدید می شوند. می‌دانید با پروفسور جلال چی شد؟"

فیض الله جلال استاد پوهنتون چندی پیش به خاطر انتقادات شدید و لحن تند‌اش با یکی از سخنگویان طالبان در یک برنامهٔ تلویزیونی، بازداشت شد اما پس از چهار روز دوباره آزاد شد.

تقاضا برای رهایی خبرنگاران در بند

فدراسیون بین المللی خبرنگاران محیط سرکوبگر را محکوم کرده و از طالبان خواسته است تا خبرنگاران بازداشت شده را آزاد کرده و عدالت را برای کسانی که مورد حمله یا تهدید قرار گرفته اند تامین کنند.

این فدراسیون در بیانیه‌ای گفته است:" روند نگران‌کننده بازداشت‌ها و حملات علیه خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ها در افغانستان تحت رژیم طالبان همچنان در حال افزایش است. طالبان باید آزار و اذیت رسانه ها را متوقف کند و تعهد ملموس خود را برای حفظ آزادی مطبوعات نشان دهد. "

رژیم طالبان در دهۀ ۱۹۹۰ میلادی نشرات تلویزیون‌ها را در افغانستان به گونۀ کامل منع کرده و نیز محدودیت‌ نهایت سختگیرانۀ اجتماعی را، به ویژه بر زنان و دختران وضع کرده و آنان را از حق کار و آموزش محروم کرده بودند.

XS
SM
MD
LG