پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، چندین مورد اختلاف میان رهبران طالبان و مسوولان ارشد با فرماندهان و مسوولان محلی این گروه گزارش شده است.
در تازه‌ترین مورد، شماری از رسانه‌های محلی از ایجاد اختلافات بین حکومت طالبان و مولوی مهدی مجاهد، یکی از قوماندانان محلی این گروه در ولایت سرپل خبر داده اند.
در یک نوار صوتی منسوب به مهدی، این فرمانده طالبان که از قوم هزاره است، گفته که هیات های متعدد طالبان اخیراََ نزد او آمدند تا اختلافات حل شود.
مهدی در این نوار صوتی با لحن تند گفته است که "ما نه اهل افراط استیم و نه تفریط؛ نه اهل ظلم استیم و نه ظلم پذیر. همچنانیکه مشاهده می کنید، اخیراََ هیات‌های متعددی امارات اسلامی آمدند. ما با ایشان صحبت‌های دوستانه و برادرانه داشتیم...از آنان چه می خواستیم؟ به والله قسم که به جز برادری، برابری و عدالت اجتماعی هیچ چیزی دیگری نخواسته ایم و نه می خواهیم."
این فرمانده ارشد طالبان در ادامهٔ این نوار صوتی گفته است که "ما [مردم هزاره] یک ملت هستیم. یک واقعیت انکار ناپذیر این سر زمین هستیم. چرا این قدر کم مهری، چرا این قدر کم توجهی، چرا این قدر کم لطفی، چرا این قدر حقارت...ای افغان ها! اگر پشتون استید، اگر ازبیک استید، تاجیک استید، هزاره استید، همه برای بیرون رفت از مشکلات راه دیگری نداریم. جز راه برادری، برابری، عدالت اجتماعی و همدیگر پذیری."
مهدی در بخشی از این سخنرانی‌اش گفته است که در بیش از ۴۰ سال گذشته، گروه‌های مختلف تلاش کردند یکدیگر را از صحنه‌های سیاسی و نظامی حذف کنند، اما چنین تلاش‌ها نه در گذشته نتیجه داده و نه در آینده نتیجه خواهد داد.
تا حال منابع مستقل صحت و سقم اظهارات منسوب به آقای مهدی را تایید نکرده اند. صدای امریکا از بلال کریمی، یکی از سخنگویان طالبان، در مورد بروز اختلاف با مهدی پرسید، اما این سخنگوی طالبان اظهار بی‌خبری کرد.
بر اساس گزارش ها، مهدی دو سال قبل به حیث ولسوال نام نهاد طالبان در ولسوالی بلخاب ولایت سرپل تعیین شد و پس از مسلط شدن طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱ میلادی، برای مدتی به حیث رییس استخبارات ولایت بامیان تقرر یافت، اما به زودی از این سمت برکنار شد.
در یک ویدیوی دیگر که به تازگی در رسانه‌های اجتماعی نشر شده است، یکی از همکاران نزدیک مهدی که ظاهراََ در ولسوالی بلخاب ولایت سرپل در میان شماری از هواداران این فرمانده طالبان سخنرانی می کند، گفته است که هیچ کسی بلخاب را به زور گرفته نمی تواند.
این همکار مهدی در جریان سخنرانی گفت که "مولوی مهدی مجاهد آن فرمانده سابق گروه طالبان نيست که به ساز هر طالب برقصد. اکنون مهدی مجاهد از ده میليون شهروند هزاره و جامعه تشيع نمایندگی می‌کند يا حق ما را بدهید و اگر حق ندهید از جنگ هم باکی نيست."
اظهارات این همکار مهدی پس از آن بیان شد که بر اساس گزارش ها، مقامات طالبان تصمیم گرفته‌اند تا از چندین ولایت نیروی نظامی جمع کرده و به ولسوالی بلخاب ولایت سرپل اعزام کند تا به اختلافات رسیدگی کنند.
ریشهٔ اختلافات درونی طالبان
شماری از تحلیلگران به این باوراند که بر خلاف دورهٔ حاکمیت نخست طالبان بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی که تقریباََ همه امور سیاسی، نظامی و اقتصادی افغانستان بیشتر به امر و نهی ملا محمد عمر، نخستین رهبر این گروه متکی بود، در حاکمیت دوم طالبان، گروه‌های متعدد در تصمیم گیری‌ها برای تحکیم قدرت‌شان نقش بازی می کنند.
عظیم الله ورسجی، شارژدافیر حکومت پیشین افغانستان در قطر که روند مذاکره میان نمایندگان حکومت پیشین و هیات طالبان را در دوحه از نزدیک پیگیری می کرد، به صدای امریکا گفت که بخش اعظم اختلافات طالبان "ریشهٔ قومی" دارد و چنین اختلافات ممکن موجب جنگ‌های خونین شود.
ورسجی گفت: "درگیری‌های تباری و زبانی به ویژه در شمال کشور صف بندی‌های جدیدی را در قبال خواهد داشت. از جانب دیگر رهبران این گروه در کابل تنها راه حل تسلیمی و پذیرش حاکمیت قومی را زیر نام امارت میخواهند که با درنظرداشت تجارب تلخ گذشته، طالبان غیر پشتون از منزوی بودن‌شان و تمرکز قدرت در دست طالبان پشتون به ستوه آمده و تنها گزینه موجود نافرمانی از مرکز و گذاشتن شروط برایشان باقی مانده است."
این دپلومات پیشین افغانستان گفت که "تنها راه حل با طالبان کابل نشین سهیم ساختن فرماندهان ناراضی در سفره قدرت است که پذیرش چنین درخواست بعید به نظر میرسد."
گزارش هایی همچنان وجود دارد که مقامات طالبان به آقای مهدی پیشنهادی به سطح معینیت وزارت را نیز داده اند، اما این فرمانده طالبان پیشنهاد کرسی معینیت را رد کرده و در نهایت حال احتمال گرفتاری وی از سوی طالبان، بی‌باوری‌اش را نسبت به رهبری طالبان قوت بخشیده است.
شکریه بارکزی، عضو پیشین ولسی جرگهٔ افغانستان، می گوید که اختلاف میان رهبری طالبان آشکار است و اختلاف عمده روی تقسیم قدرت سیاسی و نظامی است. خانم بارکزی می گوید که دوام این روند می تواند سبب ایجاد مشکل بزرگ در میان طالبان شود.
خانم بارکزی افزود: “اختلاف میان گروه طالبان حتا قبل از اینکه به کابل بیایند و قدرت را بگیرند، یک موضوع روشن بود. در این اواخر ما شاهد استیم طالبانی که در بدخشان، بامیان، دایکندی، فاریاب و مناطق دیگر همکاری می کردند، همکاری خود را متوقف کرده اند، چون آنها به مرور زمان میبینند وعده‌هایی که با ایشان شده بود، عملی نمی شوند، بلکه با آنان برخورد تعبیض آمیز صورت میگیرد.”
پیش از این در ولایت فاریاب نیز پس از گرفتاری مولوی عالم مخدوم، یکی از قوماندانان ازبیک تبار این گروه از سوی طالبان به اتهام آدم ربایی، تنش‌هایی میان طرفداران مخدوم و دیگر طالبان ایجاد شد، اما مخدوم اتهام علیه خود را رد کرده است.
نذیر احمدزی، معاون پیشین ولسی جرگه افغانستان، اختلافات درونی طالبان را قابل نگرانی میداند و می گوید که دوام این اختلاف زمینه جنگ را فراهم می سازد.
آقای احمدزی گفت: "اگر مشکلات قومی، سمتی و زبانی بیشتر شود، افغانستان به سوی یک بحران رفته می تواند. طالبان باید از اعمال حکومت‌های گذشته عبرت بگیرند. باید بر اساس توافق دوحه به تمام اقوام افغانستان احترام بگذارند."
یکی از اختلافات دیگر میان رهبری طالبان ظاهراََ روی مکاتب دختران در افغانستان است. اگرچه طالبان چندین بار وعده کردند که مکاتب بالاتر از صنف ششم را به روی دختران باز می کنند، اما به به دلیل موجودیت اختلاف میان رهبران این گروه، تا حال مکاتب متوسطه و لیسه دختران مسدود باقی مانده اند.
در تازه‌ترین مورد عبدالسلام ضعیف که در حاکیمت نخست طالبان سفیر این گروه در پاکستان بود، بر ارزش علوم عصری تاکید کرده است.
آقای ضعیف روز سه شنبه در تویتی نوشت: "لازمی است که در کنار علوم دینی، علوم عصری نیز به قوت رشد کند، کسانیکه با علوم عصری، مکاتب و پوهنتون‌ها مخالفت می کند، در حقیقت آنها در عقب ماندن دنیای اسلامی و ذلت مسلمانان به گونه شعوری و یا هم غیر شعوری سهم کافی دارند."
شیر محمد عباس ستانکزی معین سیاسی وزارت خارجه طالبان، نیز چندی قبل در یک واکنش تند نسبت به حکومت طالبان، خواهان ایجاد زمینه تعلیم به دختران و تامین حقوق زنان شد.
پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، جامعهٔ بین المللی به خصوص ایالات متحده و کشور‌های اروپایی چند خواست عمده از این گروه داشته است که شامل تعلیم دختران، تامین حقوق زنان به شمول اقلیت‌ها و ایجاد حکومت همه شمول در آن کشور می شود. اما برخی از رهبران طالبان همواره ادعا کرده اند که حکومت سرپرست آنان" فراگیر" است.
