زنان نظامی افغان در حاکمیت طالبان: به فراموشی سپرده شده‌ایم

عکس سربازان زن افغانستان در جریان تمرینات نظامی در شهر هرات

شماری از زنانی که قبلاً در بخش‌های امنیتی افغانستان ایفای وظیفه می کردند می‌گویند که زندگی‌ آنان بیشتر از هر کس دیگری در معرض خطر قرار دارد.

به دنبال سقوط حکومت طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی و روی کار آمدن دولت جدید در افغانستان، نیروهای مسلح نوین این کشور زمینه را برای ورود داوطلبان زن فراهم کرد.

قبل از روی کار آمدن دوباره طالبان به تاریخ ۱۵ اگست ۲۰۲۱، حدود ۴۰۰۰ پرسونل زن در سه ارگان امنیتی،‌ وزارت دفاع،‌ داخله و ریاست امنیت ملی افغانستان فعالیت داشتند.

آن‌ها در بخش‌های مختلف نظامی، به شمول نیروهای کماندو و هوایی و واحدهای جلوگیری از خشونت‌های خانوادگی فعالیت می‌کردند. اما پس از سقوط حکومت اشرف غنی در ماه اگست ۲۰۲۱ و به قدرت‌ رسیدن دوبارۀ طالبان در افغانستان، این زنان نظامی با مشکلات بزرگی رو به رو شده و بسیاری از آن‌ها به شدت نگران امنیت خود و خانواده‌های‌ شان اند.

زنان افغان در بخش های مختلف امنیتی از جمله اردو، پولیس و استخبارات حکومت پیشین افغانستان کار می کردند

یک افسر نظامی پیشین افغانستان که به دلیل ملاحظات امنیتی خود را با نام مستعار "گل هوس" معرفی کرد،‌ گفت: "یکی از خویشاوندان ما برای گرفتن پاسپورت مراجعه کرده بود. آنجا ازش بایومتریک (اثر انگشت) گرفتند و مشخص شد قبلاً نظامی بوده. طالبان او را گرفتند و به جای نامعلومی بردند. تا هنوز اطلاعی از سرنوشت‌اش نیست."

اما گل هوس در این نگرانی تنها نیست.

یک زن نظامی دیگر که سال‌ها در اردوی پیشین افغانستان خدمت کرده و به دلیل مشابه خود را با اسم مستعار "فاطمه" معرفی کرد، نیز نگرانی مشابهی دارد.

او گفت: "هویت، آدرس و راه‌های تماس‌ما را از سندهای وزارت‌خانه پیدا کردند و بعضی از همکاران‌مان را دستگیر کردند و به جای نامعلومی برده‌ اند و تا هنوز از اینکه با آنان چه اتفاق افتاده است معلوماتی در دست نیست."

طالبان عفو عمومی اعلام کرده و گفته‌اند که با هیچ یک از افرادی که در دولت قبلی حضور داشته، چه نظامی و چه غیرنظامی، کاری ندارند؛ وعده‌ای که باور آن، دست‌کم برای افسران زن اردو و پولیس افغانستان، آسان نیست.

یکی از این زنان که نخواست هویت اش فاش شود گفت: "عفو عمومی که طالبان اعلام کردند، فقط جلوی کمره‌ها است، فقط نشان دادند که ما عفو کردیم. اصلاً چنین نیست. چند تا از زنان نظامی که می‌شناختم را کشتند."

وی اضافه کرد: "طالبان به نیروهای ۷۷۷ هوایی گفته بودند بیایید و معاش تان را بگیرید. آن‌هایی که رفتند، دیگر هرگز برنگشتند. هیچ خبری ازشان نیست که زنده‌ اند یا مرده."

بسیاری از زنان نظامی که در حکومت پیشین افغانستان کار می‌کردند، تنها نان‌آور خانواده‌های شان بوده‌ اند و حالا که دیگر نمی‌توانند کار کنند، علاوه بر مشکل امنیتی، مشکل اقتصادی نیز دارند.

جامعه بین‌المللی از حامیان اصلی زنان شاغل در بخش‌های امنیتی افغانستان بوده است. بر اساس گزارش‌ها در ۲۰ سال گذشته، حدود ۱۰۰ میلیون دالر از سوی جامعه بین‌المللی برای آموزش زنان نظامی در افغانستان سرمایه‌گذاری شده بود.

اما اکنون نظامیان زن افغانستان، از جامعه بین‌المللی، درخواست دیگری دارند. یکی از این زنان نظامی که نخواست هویت اش فاش شود گفت: "ما از سازمان‌های مدافع حقوق بشر، جامعه جهانی و ناتو می‌خواهیم که هرچه زودتر خانم‌هایی را که قبلاً نظامی بودند، از افغانستان خارج کنند. ما به فراموشی سپرده شده‌ایم."

تعداد کمی از این زنان توانسته‌ اند پس از روی کار آمدن دوبارۀ طالبان از افغانستان بیرون شوند، اما اکثریت آن‌ها در داخل کشور گرفتار شده‌ اند. گروهی از آن‌ها در تجمعی مخفی در کابل، بیانیه‌ای صادر کردند که طی آن از جامعه جهانی خواسته‌ اند به آن‌ها کمک کنند تا از افغانستان خارج شوند.

آمار دقیقی از زنان نظامی که بعد از روی کار آمدن طالبان در افغانستان دست‌گیر، مفقود یا کشته شده‌ اند وجود ندارد، اما این نظامیان زن در یکی از خطرناک‌ترین کشورهای جهان برای زنان، عمیقاً نگران آینده‌ای استند که امید چندانی در افق آن به چشم نمی‌آید.

گروه طالبان اما در گذشته گزارش‌ها در مورد هدف قرار دادن نیروهای امنیتی حکومت پیشین افغانستان را رد کرده اند.

پیش از این، ملا محمد یعقوب، سرپرست وزارت دفاع کابینۀ طالبان به جنگجویان این گروه هشدار داد که با مردم بدرفتاری نکنند. او در یک پیام صوتی گفته بود که فرمان عفو عمومی است به گفتۀ وی "هیچ کسی حق ندارد که این تعهد را زیر پا کرده و بر خلاف این فرمان انتقام شخصی خود را بگیرد."