با اینکه پس از به قدرت رسیدن طالبان، تا کنون درهای مکاتب متوسطه و لیسه به روی دختران در افغانستان بسته مانده است، شماری از دانش‌آموزان دختر که در شش ماه گذشته در شماری از ولایت‌های افغانستان مخیفانه درس خوانده بودند، از صنف دوازدهم فارغ شدند.
حضرت وهریز، بنیانگذار مکتب "دریچه" گفت که یک ماه بعد از به قدرت رسیدن طالبان در چندین ولایت افغانستان آموزش دختران صنف دوازدهم مخفیانه در مکتب "دریچه" آغاز شد.
آقای وهریز به صدای امریکا گفت که پنج مکتب دریچه در شماری از ولایت‌های افغانستان با همکاری استادان، دانش‌آموزان و خانواده‌های این دختران فعال است و هر مکتب سه تا چهار صنف دارد که نصاب تعلیمی صنف دوازدهم به دختران دانشجو در این مکاتب تدریس شده است.
حضرت وهریز گفت که به خاطر نگرانی‌های امنیتی نمی‌تواند نام ولایت‌هایی را بگیرد که مکتب "دریچه" در آن فعالیت دارد. او گفت که امروز سوم اپریل (۱۴ حمل) ۷۵ دانش‌آموز دختر پس از گذراندن امتحانات صنف دوازدهم، از یکی از مکاتب دریچه فارغ شدند.
او تاکید کرد که شهادتنامه‌ای که به فارغان این مکتب داده می‌شود، مدرک رسمی نیست، اما به گفتۀ وی در این شرایط که تمام مراکز آموزشی برای دختران صنف ششم به بالا منع شده است، به آنان امید برای ادامهٔ زندگی می‌دهد و موجب می‌شود تا آنان از تحصیل عقب نمانند.
زهرا شایق (نام مستعار)، مدیر یکی از مکاتب دریچه که امروز شماری از دانش‌آموزان آن از صنف دوازدهم فارغ شدند، به صدای امریکا گفت که در ابتدا به دلیل ترس با سه تا چهار دانش‌آموز صنف‌ها آغاز شد، اما به گفتۀ وی" یک هفته بعد شماری از والدین خودشان برای حضور دختران‌شان در این صنف‌های مخفیانه با من به تماس شدند و با همکاری خانواده‌ها ۱۰۵ شاگرد در صنف‌های درسی حضور پیدا کردند."
آقای وهریز گفت که فعالیت دریچه در خارج از کشور هم وجود دارد و او و اعضای تیم دریچه تلاش دارند تا بتوانند مکتبی را در اندونیزیا برای کودکان افغان که از حق تحصیل باز مانده‌اند، ایجاد کنند. او گفت که استادن به صورت آنلاین و حضوری به کودکان مهاجر افغان مقیم اندونیزیا تدریس خواهند کرد.
به گفتۀ آقای وهریز، مکتب دریچه تلاش دارد مواد درسی صنف‌های هفتم تا دوازدهم را به صورت ویدیوهای آموزشی برای دانش‌آموزان فراهم کند تا آنان بتوانند در خانه‌ها خود به این مواد درسی دسترسی داشته باشند.
حضرت وهریز گفت که معاش آموزگاران مکاتب دریچه با "همکاری دوستان و آشنایان" تامین می‌شود. او گفت که این معاش ناچیز است، اما به گفتۀ وی تعهد استادان زن برای ادامهٔ تدریس موجب شده تا آنان با وصف تمام مشکلات ادامه دهند.
طالبان پس از به قدرت رسیدن در افغانستان جز ادارات معدود دولتی، به شمول سکتور صحت و معارف، زنان را از رفتن به کار منع کرده و نیز دروازه‌های مکاتب متوسطه و لیسه را به روی دختران بستند.
در روز سوم حمل، نخستین روز سال تعلیمی، مکاتب متوسطه و لیسه دختران که قرار بود طبق وعدهٔ طالبان باز شود، به روی دختران باز نشد و دختران دانش‌آموز مجبور به بازگشت به خانه‌هایشان شدند. این اقدام طالبان واکنش‌های گسترده‌ای را در داخل و خارج از کشور به همراه داشت.
خانم شایق با اشاره به اینکه سوم حمل برای او، استادان و دانش‌آموزان دختر در افغانستان تکرار ۱۵ اگست سال قبل بود، به صدای امریکا گفت:" ما همان درد را با خون و پوست خود دوباره احساس کردیم."
خانم شایق با اشاره به محرومیت دختران از آموزش گفت: "چگونه ممکن است یک بخش از جامعه آگاهی داشته باشند و بخش دیگر جامعه در تاریکی به سر ببرند."
آقای وهریز با اشاره به اینکه او خود تبعیض را در دورهٔ دانش‌آموزی تجربه کرده، تبعیض موجود بر دختران افغان را قابل درک و همدردی خواند و گفت: "بازگشت دختران با چشمان اشکبار در روز سوم حمل برای من که آرمان‌هایم را با شغل معلمی گره زده‌ام، دردناک و تلخ بود."
وزارت معارف طالبان ظاهراً دو دلیل را برای تاخیر بازگشایی موسسات تعلیمی برای دختران ابراز کرده است؛ نخست فراهم نبودن شرایط مطابق شریعت و دوم، ایجاد فضا مطابق رسم و رواج و فرهنگ افغانی، اما در مورد این معیارها هیچ‌گونه جزییاتی ارایه نکرده است.
