هند با اعزام یک تیم تخنیکی برای بازگشایی سفارت آن کشور در کابل، حضور دپلوماتیک خود را در افغانستان از سر می‌گیرد.
با آنکه وزارت خارجۀ هند گفته است که تیم اعزامی آن کشور به افغانستان، انتقال کمک‌های بشری به افغان‌ها را هماهنگ خواهند کرد، تحلیلگران به این باور اند که دهلی جدید در واقع در صدد تامین علایق استراتیژیک خود در افغانستان است، کشوریکه زیر سلطۀ گروه طالبان قرار دارد و پاکستان –رقیب دیرینۀ هند - که روابط تنگاتنگ با طالبان دارد، در آنجا نفوذ دارد.
پس از مسلط شدن طالبان بر افغانستان، سفارت هند در افغانستان مسدود شد، آنچه که عقبگرد بزرگ استراتیژیک برای دهلی جدید تعبیر شده است.
گاتم موکهوپدهایا، سفیری پیشین هند در افغانستان گفت: "بازگشایی سفارت هند واقعاً به این منظور است که [به افغانستان] چشم و گوش دوخته باشیم و احتمال رابطۀ کاری با طالبان را کاوش کنیم که در برگیرندۀ تضمین امنیتی باشد که قلمرو افغانستان، به ویژه از سوی پاکستان، بر ضد هند کار گرفته نشود."
هند ابراز نگرانی کرده است که افغانستان به لانۀ آن تندروان پاکستانی مبدل خواهد شد که در جریان سه دهه خشونت جدایی طلبان در کشمیر زیر ادارۀ هند، در خط مقدم قرار داشته اند.
هند و گروه طالبان از دیر زمان مخالف همدیگر بوده اند، اما اخیراً هر دو طرف تغییر اندکی در این موضع آورده اند.
سوشنت سارین، پژوهشگر ارشد در بنیاد تحقیقاتی آبزروی در دهلی جدید گفت: "طالبان اشاره‌هایی فرستاده است که گویا مایل به حضور هند [در افغانستان] است، زیرا آنان در تلاش تعامل با جهان اند و هند یک کشور مهم در منطقه است. از دید هند، اگر امکان حفظ حضور در افغانستان وجود داشته باشد، پس چرا چنین نشود؟"
به گفتۀ این تحلیلگر هندی، با اینحال، اعزام تیم هندی به کابل، به هیچ عنوان به مثابۀ گذاشتن مهر تایید بر رژیم طالبان نیست.
هند نیز همصدا با سایر کشورهای جهان خواستار تشکیل حکومت همه‌شمول در افغانستان بوده و به خاطر وضعیت حقوق بشر، به ویژه حقوق زنان و دختران در زیر سلطۀ طالبان ابراز نگرانی کرده است.
نخستین نشانۀ نزدیکی دهلی جدید و طالبان، ارسال محموله‌های غذایی و دوا از سوی هند به افغانستان بود که اوایل سال روان فرستاده شد. هند تا کنون ۲۰ هزار تن گندم به افغانستان ارسال کرده است.
همچنین پس از زلزلۀ مرگبار ماه گذشته در افغانستان، کمک‌های بشری هند به آن کشور ارسال شد.
پس از اعزام تیم معدود دپلوماتان هندی به کابل، وزارت خارجۀ حکومت طالبان از این اقدام استقبال کرده و از سایر کشورها خواست که اقدام مشابه کنند.
ضیا احمد تکل، معاون سخنگوی وزارت خارجۀ طالبان گفت: "ورود دپلمات‌های هندی به افغانستان و فعال شدن مجدد سفارت آن کشور نشان می‌دهد که فضای امنی در افغانستان ایجاد شده و به هرگونه حقوق سیاسی و دپلوماتیک احترام می‌شود."
گام بعدی، تسهیل صدور ویزای هند برای دانشجویان و افغان‌هایی است که برای مقاصد تحصیلی و درمانی به هند می‌روند. صدها دانشجوی افغان، به شمول کسانیکه از سوی حکومت هند بورسیۀ تحصیلی داشتند، در جریان همه‌گیری کووید۱۹ و آغاز دروس آنلاین به افغانستان برگشتند و به دنبال مسلط شدن طالبان در آن کشور گیر مانده اند.
امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجۀ افغانستان، چند روز پیش در دیدار با دانشجویان افغان گفت که از حکومت هند خواسته خواهد شد تا برای دانشجویان افغان ویزه صادر کرده و زمینۀ برگشت آنان به هند و ادامۀ فراگیری دروس شان را فراهم کند.
با اینحال، آقای سارین به این نظر است که تقاضای صدور ویزۀ تحصیلی به دانشجویان افغان و ویزای درمانی و طبی به زودی تحقق نخواهد یافت. او گفت: "هند نخست منتظر می‌ماند و می‌بیند که آیای طالبان مایل به تعامل با ما است یا خیر."
تلاش طالبان به برقراری تماس با هند، همچنین از سوی برخی تحلیلگران به عنوان نشانۀ مددطلبی این گروه است که با چالش‌های فراوان به شمول مشکلات اقتصادی دست و گریبان است.
مایکل کوگلمن، معاون برنامۀ آسیا در کانون فکری و پژوهشی وودرو ویلسن در واشنگتن دی سی گفت: "طالبان می‌خواهند خود را در موقعیت بهتری قرار دارند تا از منابع عمدۀ کمکی، تقاضای مساعدت مالی کنند، هرچند به نظر نمی‌رسد که دهلی جدید فراتر از مساعدت بشری، تعهد بیشتری به این گروه بکند."
به هر ترتیب، تعامل هند با طالبان، از دید شماری از کارشناسان، احتمالاً بطی بوده و نخست گرایش و تمایل این گروه به سمت دهلی جدید، محتاطانه ارزیابی خواهد شد.
موکهوپدهایا گفت: "به نظر نمی‌رسد که [حضور دپلوماتیک] هند [در افغانستان] به زودی یا شاید هم برای همیشه، به سطح سفارت ارتقا یابد. این بستگی به مسیری دارد که طالبان در پیش می‌گیرند."
آقای کوگلمن می‌گوید که متحدان غربی هند، مانند ایالات متحده، از اقدام آن کشور برای اعزام تیم دپلوماتیک به کابل حمایت می‌کنند. او گفت: "برای واشنگتن مهم است که می‌بیند تنها رقیبانش مثل پاکستان، چین، روسیه و ایران نیست که با طالبان تعامل دارند. ایالات متحده در تلاش‌هایش برای وادار کردن طالبان به بهبود وضعیت حقوق بشر (در افغانستان) به هند نیز به مثابۀ یک بازیگر مهم می‌نگرد."
برخی تحلیلگران می‌گویند که بازگشایی سفارت هند در کابل، برای هند که خود را در حاشیه رانده شده می‌بیند، نیز مهم است. آگاهان می‌گویند که دهلی جدید نفوذ نرمی را که از سال ۲۰۰۱ تا پارسال با تطبیق پروژه‌های انکشافی مثل اعمار جاده‌ها، مکاتب و شفاخانه‌ها به دست آورده بود، با مسلط شدن طالبان از دست داد و اکنون در صدد کسب دوبارۀ آن است.
آقای سارین گفت: "در افغانستان، هیچ‌گاهی کدام بازی نهایی وجود ندارد. هر بازی نهایی، آغاز یک بازی بزرگ جدید دیگر است."
