شماری از محصلان در شهر هرات در پایان دوره تحصیلی، پایان‌نامه‌های خود را به جای نوشتن، از دکان‌های قرطاسیه فروشی خریداری می‌کنند.
حمیدالله، مسوول یکی از این دکان‌ها می گوید قیمت نوشتن و تهیه پایان‌نامه‌های تحصیلی بین پنج تا هشت هزار افغانی است، ولی از محصلان پولدار تا بیست هزار افغانی هم دریافت می‌کنند.
حمیدالله باور دارد که عدم نظارت دقیق استادان از جریان نوشتن و تهیه پایان‌نامه‌های تحصیلی، سبب شده است که محصلان بدون هیچ هراسی پایان‌نامه‌های از قبل آماده شده را خریداری کنند.
او می گوید که در اواخر سال تحصیلی، محصلان به آنها مراجعه کرده و موضوع مورد نظر شان برای پایان‌نامه را می‌گویند و بعد از یک یا دو ماه، پایان‌نامۀ آماده را تحویل گرفته و پولش را پرداخت می کنند.
مرتضی کریمی، یک تن ازمحصلان پوهنتون هرات می گوید که پایان نامه یکی از بخش های مهم تحصیل است چون نشان می‌دهد که محصلان در جریان چهار سال درس خواندن، چه چیزهایی را فرا گرفته اند. او باور دارد که اگر هیچ نظارتی بر روند نوشتن پایان‌نامه صورت نگیرد و محصلان پایانه‌نامه‌های دیگران را به نام خود تحویل بدهند، در این صورت هیچ نیازی برای ارایه پایان‌نامه در ختم دوره تحصیلی وجود ندارد.
کمبود استاد و محدودیت زمان
داکتر نجیب الله حدید یک تن از استادان پوهنتون هرات نیز خرید و فروش پایان‌نامۀ تحصیلی را تایید کرده و می گویدکمبود استادان و افزایش محصلان باعث شده که استادان وقت کافی برای نظارت و راهنمایی دقیق محصلان نداشته باشد.
داکتر نجیب می گوید "یک استاد برای نظارت و مطالعه تمامی مونوگراف های محصلان وقت کم در اختیار دارد و کمتر استادی میتواند درست بعد از ختم امتحانات و تا رساندن جدول نتایج محصلان و فرستادن آنها به مرکز، تمامی مونوگراف های محصلانش را مطالعه کند."
آقای نجیب اضافه میکند که در خیلی از کشورهای دنیا پایان نامه های تحصیلی در دوران لیسانس حذف شده و متناسب با رشته تحصیلی گزارش تحصیلی را در نظر گرفته اند و فقط در درجات بالاتر (ماستری و دکترا) نیاز به نوشتن پایان نامه وجود دارد.
کارشناسان علمی در هرات اما برای رفع این مشکل بر این نظرند که یا با جدیت بیشتری بر مراحل مختلف نوشتن پایان‌نامه نظارت کنند، و یا هم نوشتن پایان نامه برای دوره لیسانس کاملا حذف شود.