در آستانۀ آغاز کار روزا اتنبایووا، نمایندهٔ ویژه سرمنشی سازمان ملل متحد برای افغانستان، شماری از مدافعان حقوق زن از وی تقاضا دارند تا واقعیت‌های عینی جامعۀ کنونی افغانستان، به ویژه نقض حقوق بشر و حقوق زنان و دختران را به سرمنشی این سازمان و جهان برساند و جانبدارانه عمل نکند.
ملل متحد در بیانیه‌ای روز جمعه گفت که روزا اتنبایووا جاگزین دیبرا لاینز شده است تا ماموریت این سازمان را در افغانستان رهبری کند.
فرح مصطفوی، فعال امور صلح و حقوق بشر، به صدای امریکا گفت که نمایندۀ خاص سرمنشی ملل متحد باید بیشتر از همه امور، در بخش حقوق بشری متخصص باشد تا به معضلات حقوق بشری بدون جانبداری راه حل بیابد.
این فعال امور صلح و حقوق بشر افزود: "توقعات زنان افغانستان از نمایندۀ خاص سرمنشی سازمان ملل متحد اولاً این است که آیا واقعاً یوناما از موقعیت سابقش برخوردار است؟ این گروه نباید به دساتیر و اوامر گروه مسلط عمل بکند و موضع بی‌طرفانۀ خودش را به خاطر انتقال عینیت واقعی افغانستان باید داشته باشد. توقع نهایی همین است که راست گفته بتواند، رک باشد و وضعیت افغانستان را آن طوری که است به جهان بیرون به نمایش بگذارد."
مصطفوی اضافه کرد که سرمنشی ملل متحد نمایندۀ ویژهٔ خود را به دلیلی از آسیای میانه تعیین کرده که با شمال افغانستان شناخت دارد، با سبک زندگی گروه‌های قومی اوزبیک، تاجیک و قیرغز افغانستان بلدیت دارد، اما به گفتۀ وی معضل افغانستان عمومی است.
مونسه مبارز، یکی از مدافعان حقوق زنان در افغانستان، گفت که نمایندۀ جدید سرمنشی ملل متحد در یک شرایط نگران‌کننده، جدی و دشوار به این سمت گماشته شده است، هرچند که سابقۀ درخشان کاری دارد.
خانم مبارز گفت که کمک به مردم و دولت افغانستان برای رسیدن به یک صلح پایدار یکی از اساسی‌ترین ماموریت یوناما است، اما آنچه بیشتر ماموریت خانم اتنبایووا را به چالش می‌کشد، نبود یک دولت قانونی و ساختار فراگیر و مشروع در این کشور است.
او افزود:"ابتدا دفتر یوناما در قسمت ایجاد یک تشکیل همه‌شمول که مشروعیت داشته باشد، تلاش بکند و بعد در چارچوب این تشکیل، برای حفظ ارزش‌های حقوق بشری و حمایت از زنان افغانستان که قربانی اصلی یک روند ننگین در افغانستان استند و آن عبارت از حضور گروه طالب است، توجه بیشتر داشته باشد."
به گفتۀ خانم مبارز در حال حاضر زنان افغانستان حقوق اساسی و بشری شان را در این کشور از دست داده ان. از همین جهت، نمایندۀ جدید سرمنشی ملل متحد باید در این زمینه بیشتر توجه کند.
به باور این مدافع حقوق زنان، اگر یوناما جانبدارانه عمل نکند، می‌تواند برای بهبود وضعیت کارهایی انجام دهد، اما اگر این ماموریت با منافع کشورها گره خورد، در آن صورت توقع کار ملموسی از روزا اتنبایووا نباید داشت.
ذکیه زهات، فعال مدنی، به صدای امریکا گفت که زنان افغانستان از عملکرد ملل متحد و سایر سازمان‌های مدافع حقوق بشر در گذشته تجارب پرباری ندارند، چون همیشه کارکرد و حمایت آنها از زنان افغانستان و تعهدات شان در این زمینه در حد شعار بوده است تا گام‌‌های عملی.
خانم اتنبایووا در حالی به حیث نمایندهٔ ویژهٔ جدید سرمنشی سازمان ملل متحد برای افغانستان تعیین شده که زنان و دختران در این کشور پس از تسلط طالبان در ۱۵ اگست ۲۰۲۱، به حاشیه رانده شده، به حق کار و آموزش دسترسی ندارند و هر روز با محدودیت‌های تازه از سوی حکومت طالبان روبرو اند.
