بازداشت مامورین استخباراتی ایران درترکیه درماه اکتوبر، نشانه تنش روز افزون در روابط بین دوکشور است. روابط هردو کشور از اثر نفوذ ترکیه در قفقاز هم آسیب دیده است.
نیروهای امنیتی ترکیه، مامورین اسختباراتی ایرانی را که تلاش میکردند یک ناراضی ایرانی را اختطاف کنند، بازداشت کردند. ویدیوی این گرفتاری در رسانه های اجتماعی دست بدست شده و تهران را خجالت زده کرد.
این رویداد زمانی رخ میدهد که ترکیه و ایران در صدد گسترش نفوذشان در قفقاز میباشند. ادوات نظامی اسرائیل و ترکیه نیروهای آذری را کمک کرد تا نیروهای ارمنی را از نگورونو قره باغ عقب براند. کارشناسان میگویند جنگ نگورو قره باغ جلو نفوذ ایران در قفقاز را گرفت.
گلیف دالی کارشناس مرکز چتم هوس لندن گفت: "حال روابط آذربایجان با اسرائیل و ترکیه بهبود یافته است، یک واقعیت جیوپولتیک جدید در قفقاز شکل گرفته است که نقش ایران در آن کمرنگ شده است ونقش ترکیه در آن افزایش یافته است، این همه عوامل است که خوش ایران نمی آید."
ایران حال کوشش میکند که باازدیاد تلاشهای ديپلوماتیک نفوذ از دست رفته خودرا بدست بیاورد، تهران در ماه اکتوبر پس ازچندین دهه برای نخستین بار تمرینات نظامی را در نزدیک مرز مشترک خود با آذربایجان راه اندازی کرد.
اوزگر اونسلرکیلی کارشناس مرکز پژوهشی جرمن مارشال فند گفت:" ایران حال بالای آذربایجان فشار وارد میکند. روابط ایران، ارمنستان وروسیه در مورد قفقاز روبه خوب شدن است. ایران در نزدیکی مرزش با آذربایجان تمرینات نظامی راه اندازی میکند. به این ترتیب گفته میتوانیم، تنشی در منطقه وجود دارد که طویل المدت خواهد بود."
ترکیه نیز به نشانه، نشان دادن حمایت خود از آذربایجان، تمرینات مشترک نظامی را در نزدیکی مرز با ایران اجرا کرد، تا نشان دهد که انقره برای باکو چی قدر مهم است.
ترکیه همچنان با همسایه شرقی ایران، پاکستان روابط نظامی خودرا گسترش میدهد به باور کارشناسان این امر به نگرانی تهران می افزاید به خاطریکه ترکیه و پاکستان دو کشور سنی مذهب و ایران یک کشور شیعه مذهب است.
زاور گسیموف پژوهشگر پوهنتون بن گفت: " تهران از روابط فزاینده در بخشهای امنیتی بین ترکیه و پاکستان و ترکیه و آذربایجان نگران است. به خاطریکه ایران سیاست منطقوی اش را د رشرق میانه و کشورهای اطراف آن در چارچوب مذهب شیعه به پیش میبرد."
ایران از حاکم شدن طالبان بالای افغانستان هم دل خوش ندارد. دوکتور موسوی مسئول بخش آسیای غربی در وزارت خارجه ایران در این اواخر در یک بیانیه تلویزونی گفت، حاکمیت طالبان بالای افغانستان به ضرر امنیت ملی ومنافع ملی ایران میباشد. ولی وی افزود که ایران توانایی جنگ با طالبان را ندارد و یا اینکه بتواند، آنانرا با اعمال زور از قدرت کنار بزنند.
آقای موسوی گفت: "در افغانستان ما با وضعیت مواجه هستیم که اگر با طالبان درگیر شویم با یک دشمن به مراتب سختر یعنی داعش روبرو میشویم. و این به سود منافع ملی ایران است که جلو داعش را توسط طالبان بگیرد."
کارشناسان میگویند اقتصاد ایران که بابحران روبرواست به تجارت با ترکیه متکی میباشد. آنان استدلال میکنند که باداشتن این برتری، انقره دربرابر تهران موقف قوی اتخاذ کرده میتواند.
