کم و بیش ۱۲۰ عضو شورای ملی افغانستان، فعالان حقوق بشر، جامعۀ مدنی و مدافعان حقوق زن در افغانستان به علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران و حسن روحانی رییس جمهور آن کشور نامۀ سرگشاده فرستاده اند.
در این نامه با اشاره به رفتار نادرست مرزبانان ایرانی با پناهجویان افغان و غرق کردن ده‌ها پناهجوی افغان در دریا، از دولت ایران خواسته شده است تا از مردم افغانستان پوزش بخواهند، به بازماندگان قربانیان این رویداد غرامت بپردازند و عاملان آن را مجازات کنند.
نویسنده گان نامه گفته اند که در گذشته نیز به اشکال مختلف مهاجران افغان مورد توهین ، بدرفتاری و شکنجه از سوی سربازان ایرانی قرار گرفته اند.
در این نامه سرگشاده همچنان نگاشته شده است که عملکرد مرزبانان ایران با کارجویان افغان، به گونه آشکار ماده ۲۰ اعلامیه حقوق بشر قاهره و ماده پنجم اعلامیه جهانی حقوق بشر را نقض کرده است.
واکنش شهروندان افغان
همزمان با این، شهرهای کابل و هرات نیز روز دوشنبه ۱۱ می (۲۲ ثور) شاهد اعتراض جوانان و فعالان مدنی در پیوند به غرق شدن کارجویان افغان در مرز ایران بود.
در ولایت هرات ؛ ده ها تن از جوانان و فعالان مدنی با تجمع در مقابل قنسولگری ایرانعملکرد مرزبانان ایرانی در برابر مهاجران افغان را خلاف ارزش‌های حقوق بشری و قوانین مهاجرت خوانده ؛خواهان شناسایی و مجازات عاملان این رویداد از سوی مقام های دو کشور شدند.
شبنم سلحشور، یک تن از معترضان هراتی گفت: "مهاجرت درهمه کشورها وجود دارد و همه واکنش نشان می‌دهند، اما هیچگاه باعث کشتار مهاجرین نشدند و ما از دولت افغانستان و کمیسیون حقوق بشر خواهان پیگیری جدی این موضوع استیم."
آرش بشیریار، فعال مدنی در هرات گفت: "ما از سازمان‌های بین المللی خواهان عدالت استیم و می‌خواهیم بروند تا قضیه را نزدیک دنبال کنند تا در این مورد روشنی بدست آوردند و اجندا را با مردم شریک بسازند."
در شهر کابل نیز شماری از جوانان دست به اعتراض زده و از نهادهای حقوق بشری و سازمان ملل متحد خواستند تا در قبال این موضوع سکوت نکرده و با فشار وارد کردن بر حکومت ایران، زمینه تحقیق بیشتر در این مورد را فراهم نمایند.
قیص عالمی باشندۀ کابل به صدای امریکا گفت: "یگانه خواست ما از دولت ایران و حکومت افغانستان این است که باید عدالت خواهی کنند، چون جوانان ما به ایران بخاطر کار رفته بودند."
فردین فدایی، مسوول جامعه مدنی جوانان افغانستان نیز گفت که ایران باید "قلدوری" خود را خاتمه دهد.
تحقیقات مقام‌های افغان
در سوی دیگر مقام های افغان درهرات نیز بعد از سفر به منطقه دهانه ذوالفقار در ولسوالی گلران تایید کردند که کارگران افغان وادار به رفتن در رودخانه هریرود شده بودند.
سید وحید قتالی، والی هرات گفت: "همچون یک عمل در نقطه مرزی ما صورت گرفته که قسمتی از کارجویان ما جان های خود را از دست دادند و وادار شدند که در آب های سیلابی رودخانه مرزی خود را قرار دهند و نتوانند نجات پیدا کنند اما هویت افرادی که باید شناسایی شوند، دساتیری که صادر شده، یونیفورمی که وجود داشته اینها مواردی است که ما مستقیما نمی‌توانیم انگشت انتقاد را دراز کنیم."
بعد از ده روز از وقوع غرق شدن کارجویان افغان در مرز ولایت هرات با ایران، هیات اعزامی شورای امنیت ملی افغانستان می‌گوید که شمار مجموعی کارجویان افغان در روز وقوع حادثه ۴۶ نفر بوده و تا بحال از سرنوشت ۱۵ تن آنان خبری در دست نیست.
جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، شام یکشنبه در تماس تلیفونی با محمد حنیف اتمر، سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان گفت که به زودی تحقیقات را در مورد غرق شدن مهاجران افغان آغاز می‌کنند.
