در رقابت برای ساختن واکسین کروناویروس و پایان بخشیدن به همهگیری کووید۱۹ در جهان، کار روی ۱۰۲ واکسین جریان دارد که از آن جمله، هشت واکسین بر انسانها تطبیق شده است.
این هشت واکسین در کلنیکهای چین، امریکا، بریتانیا و آلمان بر انسانها آزمایش شده است.
ادارهٔ دونالد ترمپ، رییس جمهور ایالات متحده تلاش دارد تا اخیر سال جاری صدها میلیون دوز واکسین کروناویروس را در اختیار داشته باشد.
اما متخصصین میگویند که سرعت در ساختن واکسین خطرات صحی را در قبال داشته و هیچ تضمینی وجود ندارد که چنین واکسینها موثر واقع شوند.
سه روش
از رهگذر روشهای آزمایشی، این هشت واکسین به سه دسته تقسیم شده اند.
روش اول را میتوان تخنیک کلاسیک یا سبک باستانی خواند. در این آزمایش، نوع غیرفعال ویروس در بدن انسان تزریق میشود تا سیستم معافیتی بدن تحریک شده و در مقابل ویروس دست به کار شود یا به عبارت دیگر، انتی بادی تولید کند. سه گروه پژوهشگران چینی مصروف آزمایش این نوع واکسین اند.
در روش دوم از یک ویروس برای مبارزه با ویروس دیگر استفاده میشود.
ویروس مانند یک پاکت است که در آن هدایات ساختن ویروسهای بیشتر موجود است، صرف نظر از اینکه سبب چگونه بیماری - کووید۱۹، ایبولا یا ریزش- میشوند.
در این نوع جدید استراتیژی واکسین، دانشمندان هدایات موجود در یک ویروس را حذف کرده و هدایات جدید برای ساختن پارچهای از کروناویروس را در آن اضافه میکنند.
اگر این نوع اصلاح شده ویروس به انسان تزریق شود، باعث بیماری نمیشود. اما ویروس برخی از سلولهای انسان را آلوده میسازد که در نتیجهٔ آن به عوض ساختن ویروسهای دیگر، سلولهای آلوده تنها یک پارچهای از کروناویروس را تولید میکنند.
در نتیجه، سیستم معافیتی بدن به پروتین کروناویروس پاسخ میدهد تا در آینده اگر چنین ویروس وارد بدن میشود با آن مبارزه کند. دو گروه دانشمندان بریتانیایی و چینی روی این نوع واکسین کار میکنند.
در روش سوم، دانشمندان به عوض تبدیل کردن هدایات، کود جنیتیک کروناویروس را به شکل DNA یا RNA مستقیماً به بیمار تزریق میکنند.
دو گروه از دانشمندان در بخش واکسینهای RNA و یکی در بخش DNA مصروف کار روی ساختن چنین واکسینی اند.
سود و زیان
هر یکی از این روشهای سه گانه، خوبیها و بدیهای خود را دارد.
دانشمندان میگویند روشی که در آن ویروس غیرفعال یا کشته میشود، روشی است که در گذشته از آن استفاده شده و کارا نیز بوده است. اما کشتن یا غیرفعال ساختن ویروس میتواند شکل آنرا تغییر دهد. به این معنی که سیستم معافیتی بدن ممکن در برابر نوع غیرفعال ویروس در مقایسه با ویروس فعال، به گونه متفاوت عمل کند.
در روش دوم، واضح نیست که بدن بیماران در مقابل ویروسها چگونه واکنش نشان دهند. در برخی از موارد، ممکن انسانهایی که این نوع واکسین بالای آنان آزمایش میشود از قبل به کروناویروس آلوده باشند که این امکان، موثریت واکسین را کاهش میدهد.
متخصصین میگویند که واکسین های DNA به تجهیزات ویژه نیاز دارد و واکسینهای RNA به ماده یا موادی نیاز دارند که از تجزیه و انشقاق محتویات فعال واکسین، جلوگیری کند.
متخصصین میگویند که کمبود زمان اجازه نخواهد داد دانشمندان به پاسخ های قطعی در مورد مصوونیت و موثریت واکسینها دست یابند.
متخصصین میگویند که ساختن یک واکسین معمولاً ۲۰ سال را در بر میگیرد. در این پروسه پیش از آن که واکسین نهایی و توزیع شود، دهها هزار انسان مورد آزمایش قرار میگیرند و دلیل آن این است که مصوونیت یک واکسین به زودی واضح نمیشود.
با وجود آنکه برخی از کشورها مانند ایالات متحده و بریتانیا و آلمان آزمایش واکسین را آغاز کرده اند اما نتیجهٔ منفی یا مثبت آن در چندین ماه واضح خواهد شد.